Jest to trzecia częśc pięcioczęściowej serii. Została ona opublikowana w języku angielskim 21 maja 2022 roku.

[CZĘŚĆ PIERWSZA] [CZĘŚĆ DRUGA] [CZĘŚĆ TRZECIA] [CZĘŚĆ CZWARTA] [CZĘŚĆ PIĄTA]

Pierwsza część przedstawiła długotrwały sojusz kanadyjskiego imperializmu ze skrajnie prawicowym ukraińskim nacjonalizmem. W części drugiej zbadano początki Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) i antysemickie, pro-nazistowskie zapisy Krakiwśkich Wisti, które były redagowane przez Michaiła Chomiaka, dziadka wicepremier Kanady Chrystii Freeland. Część czwarta zbada, w jaki sposób państwo kanadyjskie zapewniło bezpieczne schronienie faszystowskim kolaborantom z OUN (M) i OUN (B), pomagało im w wybielaniu ich zbrodni i wykorzystywało ich oraz skrajnie prawicowy nacjonalizm ukraiński jako instrumenty swojej imperialistycznej polityki zagranicznej i wewnętrznej.

*

Choć zaciekle podzielone w kwestii tego, jak najskuteczniej współpracować z nazistami w doprowadzeniu do „niepodległej Ukrainy”, rywalizujące ze sobą skrzydła Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów Melnyka i Bandery — odpowiednio OUN (M) i OUN (B) — wspierały i uczestniczyły w nazistowskiej wojnie o zagładę przeciwko Związkowi Radzieckiemu i służyły jako poplecznicy nazistów w Holokauście.

Nazistowska inwazja na ZSRR była od początku pomyślana jako „wojna na wyniszczenie”, której celem było ustanowienie niemieckiej imperialistycznej dominacji nad koloniami rozciągającymi się aż po Ural. Charakteryzowała się ona bezprecedensową brutalnością i okrucieństwem. Zgodnie z „Generalplan Ost”, opracowanym przez instytucje państwowe i Uniwersytet Fryderyka Wilhelma w Berlinie, ludy zamieszkujące Europę Wschodnią lub Rosję miały zostać eksterminowane lub przekształcone w kolonialnych niewolników. W miarę jak krwawa przemoc rozpętana przez tę krucjatę nabierała tempa, Hitler i jego najbliżsi współpracownicy pod koniec 1941 roku przystąpili do wdrażania „ostatecznego rozwiązania” dla europejskich Żydów, tj. planowanej i systematycznej eksterminacji 6 milionów ludzi w ramach Holokaustu.

Ukraiński Kongres Kanadyjski (UCC), inni współcześni prawicowi i skrajnie prawicowi ukraińscy nacjonaliści, którzy promują, bronią i wybielają OUN, a także ich imperialistyczni sponsorzy w Ottawie, Waszyngtonie, Londynie i Berlinie, wysuwają szereg samolubnych, całkowicie fantastycznych twierdzeń na temat historii OUN podczas II wojny światowej. Wszystkie one są stekiem kłamstw.

Twierdzą oni, że OUN i banderowska Ukraińska Powstańcza Armia (UPA) były „ruchem narodowowyzwoleńczym”. W rzeczywistości byli faszystami, podporządkowanymi nazistowskim Niemcom, a później brytyjskiemu i amerykańskiemu imperializmowi. Twierdzą, że OUN i UPA walczyły „zarówno z nazistami, jak i z Sowietami”. Dzieje się tak pomimo tego, że ukraińscy faszyści ochoczo wzięli udział w inwazji na ZSRR w czerwcu 1941 r. i kontynuowali walkę z Sowietami, bezpośrednio pod dowództwem nazistów lub we współpracy z nimi, aż do momentu, gdy zostali zmuszeni do ucieczki w 1945 r. do ostatecznych nazistowskich redut w Wiedniu, Monachium i innych miejscach.

W szczególności UCC i ukraińska skrajna prawica czczą ludobójcze osiągnięcia UPA — sił, których przywództwo i bojownicy składali się w dużej mierze z faszystów, którzy pod rozkazami Bandery służyli wcześniej machinie wojennej III Rzeszy i SS. Wreszcie, dzisiejsi obrońcy ukraińskich faszystów twierdzą, że nie odegrali oni żadnej roli w Holokauście. Gdybyśmy nie mówili o eksterminacji ponad miliona ukraińskich Żydów, byłoby to śmieszne. Liczne dokumenty i publikacje OUN, w trakcie, a nawet na długo przed wybuchem II wojny światowej, opowiadały się za masową przemocą wobec Żydów. Najnowsze badania historyczne szczegółowo udokumentowały udział kadr OUN i UPA w Holokauście — w tym w łapankach Żydów, ich masowej rzezi i obsadzaniu obozów zagłady — a także w zamordowaniu ponad 100 000 Polaków w ramach czystek etnicznych oraz dziesiątek tysięcy radzieckich rosyjskich i ukraińskich partyzantów. Im więcej dowodów przeciwko ukraińskim faszystom, tym głośniej krzyczą ich współcześni obrońcy. Ale nie mogą krzyczeć wystarczająco głośno, aby uciszyć obiektywne fakty historyczne.

Kanadyjski historyk John Paul Himka, sam niegdyś promotor mitu Bandery jako „bojownika o wyzwolenie narodowe” i przez całe życie liberalny promotor takiej czy innej formy ukraińskiej polityki tożsamości narodowej, został zmuszony do przyznania, w konfrontacji z tymi faktami, że OUN była organizacją przestępczą, która uczestniczyła w ludobójstwie europejskich Żydów i czystkach etnicznych Polaków. W swojej najnowszej książce Nationalists and the Holocaust: OUN and UPA's Participation in the Destruction of Ukrainian Jewry, 1941-1944, Himka podsumowuje rolę OUN-UPA w Holokauście:

Istniały trzy główne fazy, w których nacjonaliści przyczynili się do masowych mordów. ...

Po pierwsze, bojówki zorganizowane przez OUN były kluczowymi aktorami w antyżydowskiej przemocy latem 1941 roku, bezpośrednio po niemieckiej inwazji na Związek Radziecki. Bojówki aresztowały Żydów, aby poddać ich przymusowej pracy, upokarzaniu i mordowaniu; tysiące aresztowanych zostało straconych przez niemieckie jednostki, głównie Einsatzgruppe C i dywizję Waffen SS „Wiking”. Ukraińskie bojówki nacjonalistyczne gromadziły Żydów na potrzeby niemieckiej przemocy, ponieważ były w stanie zidentyfikować Żydów łatwiej niż najeźdźcy i znały lokalne społeczności, w tym żydowskie dzielnice w miastach. Czasami przemocy towarzyszyły krwawe publiczne spektakle, jak w pogromach rozpętanych we Lwowie i Złoczowie na początku lipca 1941 r.; czasami bojówki OUN mordowały wybranych Żydów i ich rodziny bardziej dyskretnie, a czasami po prostu mordowały wszystkich Żydów w wiosce.

Po drugie, OUN rekrutowała i infiltrowała Ukraińską Policję Pomocniczą w Galicji i stacjonarne Schutzmannschaften na Wołyniu. Te jednostki policyjne zapewniły niezbędną siłę roboczą dla Holokaustu. Zbierały Żydów w celu deportacji do obozu zagłady w Bełżcu lub egzekucji przez rozstrzelanie; chociaż większość faktycznych zabójstw została dokonana przez Niemców, ukraińscy policjanci również zabijali w pewnych okolicznościach. Likwidacje te miały miejsce głównie od początku 1942 do połowy 1943 roku.

Po trzecie, na początku 1943 roku tysiące ukraińskich policjantów zdezerterowało z niemieckiej służby, by przyłączyć się do nacjonalistycznego powstania pod przywództwem OUN. Posiadając pewne przeszkolenie wojskowe i obycie zarówno z bronią, jak i zabijaniem, objęli oni kierownicze stanowiska w UPA. Gdy tylko byli policjanci dołączyli do nich, UPA rozpoczęła masowy projekt czystek etnicznych, najpierw na Wołyniu, a później w Galicji. Chociaż był on skierowany głównie przeciwko Polakom, były też inne nieukraińskie ofiary. Zimą 1943-44, gdy Armia Czerwona posuwała się na zachód, UPA wywabiła ocalałych Żydów z kryjówek w lasach, tymczasowo umieściła ich w obozach pracy, a następnie wymordowała.

Ukraińscy faszyści i operacja Barbarossa

Rywalizujące skrzydła OUN zmobilizowały tysiące, być może dziesiątki tysięcy swoich kadr i zwolenników do aktywnego udziału w operacji Barbarossa, nazistowskiej inwazji na Związek Radziecki rozpoczętej 22 czerwca 1941 roku. Uczynili to w wielu formach. W miesiącach poprzedzających rozpoczęcie operacji Barbarossa niemiecki wywiad wojskowy utworzył dwa ukraińskie bataliony, których personel składał się głównie, jeśli nie wyłącznie, ze zwolenników OUN (B). Głównym ukraińskim oficerem batalionu Nachtigall był, jak wspomnieliśmy w części drugiej, bliski współpracownik Bandery Roman Szuchewycz, który później został dowódcą wojskowym UPA.

Zarówno OUN (M), jak i (B) utworzyły prohidny hruppy (grupy zadaniowe), które wspierały i podążały za wojskami nazistowskimi, gdy te wkraczały na sowiecką Ukrainę. Wiele z nich szybko przejęło funkcje „policyjne”, czyli tłumienie ludności, wyłapywanie zwolenników sowieckiego reżimu oraz łapanie i zabijanie Żydów. OUN (B) utworzyła również „Ukraińską Milicję Ludową”, paramilitarną formację, która działała za nacierającymi niemieckimi liniami, wspomagając SS i szwadrony śmierci Einsatzgruppen.

Krakiwśki Wisti — dziennik wydawany przez Ukraiński Komitet Centralny związany z OUN (M) i redagowany przez dziadka Chrystii Freeland, Michaiła Chomiaka — w wydaniu z 23 czerwca 1941 r. był wręcz oszołomiony, ogłaszając rozpoczęcie tego, co nazwał „świętą wojną” przeciwko „antychrystowi”.

Pod nagłówkiem „Najbardziej uzasadniona wojna w historii”, Krakiwśki Wisti ogłosiły:

„Nigdy wcześniej w historii nie było bardziej sprawiedliwej wojny niż wojna rozpoczęta przez wojska niemieckie w niedzielę 22 czerwca 1941 roku. Wojna, która rozpoczęła się dzisiaj, jest czymś w rodzaju wielkiej krucjaty o wyzwolenie człowieka, o wyzwolenie narodów, o wyzwolenie całego świata od straszliwego ducha antychrysta. ... Dziś niemiecki Führer będzie zbawcą wszystkich narodów zniewolonych przez czerwoną Moskwę ... krew niemieckich żołnierzy, którzy już zginęli i nadal będą umierać bohaterską śmiercią w TEJ świętej wojnie, stanie się fundamentem nowej przyszłości dla wszystkich wyzwolonych narodów Europy Wschodniej, Azji Zachodniej i całej ludzkości”.

Gdy naziści rozpoczęli operację Barbarossa, zarówno OUN (M), jak i (B) były zajęte planowaniem większej roli dla siebie w kierowanej przez nazistów „nowej Europie”.

10 czerwca 1941 r., 12 dni przed nazistowską inwazją, wydawca Krakiwśkich Wisti i szef Ukraińskiego Komitetu Centralnego (UCK) Włodzimierz Kubijowycz napisał list do Adolfa Hitlera, w którym nakreślił plan OUN (M) dotyczący faszystowskiego państwa ukraińskiego pod kuratelą III Rzeszy.

W swoim liście wezwał do:

„Państwo 'Führera'

Wracając do tradycji ukraińskiego państwa hetmańskiego, przyszłe państwo ukraińskie będzie miało autorytarną konstytucję. Władza wykonawcza będzie skoncentrowana w rękach führera (Wożdu).

Państwo jednej partii

Jako organ doradczy, kierownictwo partii politycznej i rada doradcza złożona z przedstawicieli różnych korporacji będą mu pomagać. Partia narodowa będzie w pełni jedyną formą organizacji politycznej i będzie stanowić podstawę porządku państwowego, a także jedyny czynnik edukacji narodowej i organizacji życia społecznego. ...

Gospodarka

... Podobnie jak przywództwo, administracja i gospodarka będą również zorganizowane w sposób autorytarny„.

Hitler i naziści nie zamierzali tworzyć „państwa ukraińskiego”, nawet kierowanego przez tak niewolniczo posłusznego „Wożdu” jak Kubijowycz. Przychylili się jednak do jego propozycji włączenia Galicji Zachodniej do terytorium Generalnego Gubernatorstwa po zajęciu jej przez nazistowskich najeźdźców. Pozwoliło to UCK rozszerzyć swoją działalność na część ukraińskiego serca.

Ukraińska „niepodległość” w niewoli nazistowskiego niemieckiego imperializmu

Według własnej relacji OUN (B), obsadzony przez OUN batalion Nachtigall armii niemieckiej dotarł do Lwowa 30 czerwca 1941 r., „a przywódcy OUN na czele z Jarosławem Stećko ogłosili przywrócenie ukraińskiej państwowości i utworzyli rząd”.

Do dziś ukraińscy faszyści oraz ich obrońcy i apologeci świętują „Akt widnowłennja Ukrajińskoj Derżawy” (Akt odnowienia Państwa Ukraińskiego), który Stećko ogłosił na zgromadzeniu we Lwowie, w tym samym dniu, w którym rozpoczął się przerażający pogrom ludności żydowskiej miasta, jako „deklarację niepodległości”.

Proklamacja ta jest rzadko cytowana w całości przez ukraińskich nacjonalistycznych apologetów Bandery. Ponieważ służyłoby to jedynie dalszemu podkreśleniu, że przybywając na Ukrainę jako gorliwi uczestnicy nazistowskiej wojny eksterminacyjnej przeciwko Związkowi Radzieckiemu, nie deklarowali niepodległości Ukrainy, ale jej wasalstwo wobec nazistowskiego imperializmu niemieckiego.

Krótki tekst, który nawet nie używa słowa niepodległość, proklamacja zobowiązuje, że „ukraińska władza państwowa” będzie „ściśle współpracować z narodowosocjalistycznymi Wielkimi Niemcami, pod przywództwem Adolfa Hitlera, aby stworzyć nowy porządek w Europie i na świecie ... i silnie współpracować z armią niemiecką przeciwko okupacji moskiewskiej...”.

Banderowcy wyraźnie starali się naśladować swoich faszystowskich sojuszników na Słowacji, gdzie Gwardia Hlinki utworzyła rząd pod nazistowską kuratelą, oraz chorwacką Ustaszę, z którą przywódcy OUN szkolili się w latach trzydziestych, a która otrzymała własne faszystowskie państwo marionetkowe.

Widząc operacyjną przydatność terrorystów z OUN-B, część Wehrmachtu (niemieckiej armii) z zadowoleniem przyjęła lwowską proklamację, a grupa oficerów Wehrmachtu obecnych przy jej wygłaszaniu przez Stećkę podobno wiwatowała. Hitler postrzegał jednak rozległe żyzne ziemie Ukrainy jako zbyt istotne dla swojego rasistowsko-faszystowskiego projektu stworzenia Lebensraumu, aby Niemcy mogli pozwolić na jakąkolwiek formę państwa ukraińskiego.

5 lipca 1941 r. Bandera został aresztowany przez gestapo i przewieziony do Berlina. Stećko, który ogłosił się „premierem Ukrainy”, przybył tam tydzień później. Podczas przetrzymywania w Berlinie Bandera i Stećko nadal cieszyli się wolnością polityczną. Korespondencja Bandery, częściowo oznaczona jako „tajna”, była kontynuowana. Bandera i Stećko zostali zwolnieni 14 lipca i kontynuowali negocjacje z nazistowskim reżimem, proponując różne projekty różnym nazistowskim organom wojskowym i policyjnym. W służalczym „liście protestacyjnym” do Hitlera z 3 sierpnia 1941 r. w sprawie oddzielenia Galicji od reszty Ukrainy i włączenia jej do Generalnego Gubernatorstwa, co było częściowo reakcją na proklamację OUN-B, Bandera potwierdził swój „najgłębszy szacunek” dla Hitlera jako kolegi „nacjonalisty spod marki zachodniej”.

Stećko ze swojej strony potwierdził, że Ukraina pod ich rządami będzie funkcjonować jako narodowy obóz pracy przymusowej dla nazistowskich Niemiec: „Wiem”, napisał, „że odbudowa suwerennego i zjednoczonego państwa ukraińskiego jest możliwa tylko po zwycięstwie (nazistowskich) Niemiec ... podtrzymujemy całkowite wsparcie gospodarcze Niemiec przez Ukrainę wszelkimi dostępnymi środkami ...”.

To właśnie zamordowanie przez banderowców Mykoły Sciborskiego, konkurencyjnego przywódcy i ideologa OUN (M), innych faszystowskich sojuszników nazistów, spowodowało, że naziści ponownie zatrzymali Banderę i Stećkę.

Zwolennicy i apologeci OUN lubią przedstawiać „aresztowanie” Stećki i Bandery jako coś równoważnego z rodzajem brutalnego uwięzienia, jakie naziści (i OUN!) stosowali wobec komunistów, Żydów, Romów i więźniów politycznych. Broszury OUN mówią złowieszczo o „obozach koncentracyjnych”, do których trafili Stećko i Bandera.

W rzeczywistości przywódcy OUN (B) byli przetrzymywani w „Sonder- und Ehrenhaft”, specjalnym i uprzywilejowanym areszcie, który naziści zarezerwowali dla dyplomatów i głów państw. Co więcej, pozwolono im nadal korespondować ze swoimi zwolennikami osadzonymi w nazistowskim aparacie represji, chociaż naziści podjęli kroki w celu zacieśnienia nadzoru i kontroli poprzez włączenie członków milicji i grup zadaniowych OUN do ukraińskich jednostek policyjnych.

Podczas pobytu w areszcie Stećko sporządził dokument, do którego ukraińscy nacjonaliści nie lubią się odwoływać — jego „Żytiepys”, czyli „Życiorys”. Potwierdza on poparcie OUN dla eksterminacji Żydów i faszystowski charakter organizacji.

„Uważam marksizm”, napisał Stećko, „za produkt żydowskiego umysłu, który jednak został zastosowany w praktyce w moskiewskim więzieniu narodów przez ludność moskiewsko-azjatycką z pomocą Żydów. Moskwa i żydostwo są największymi wrogami Ukrainy i nosicielami korupcyjnych bolszewickich idei międzynarodowych. W pełni doceniam niezaprzeczalnie szkodliwą i wrogą rolę Żydów, którzy pomagają Moskwie zniewolić Ukrainę ... Dlatego popieram zniszczenie Żydów i celowość wprowadzenia niemieckich metod eksterminacji żydostwa na Ukrainie”.

Ponieważ mówimy o tak poważnych sprawach, należy podkreślić, że Stećko użył słów „winiszenija” — zniszczenie i „eksterminacii żidiwstwe” — eksterminacja żydostwa.

W innym fragmencie Stećko otwarcie objaśnia nieprzejednany sprzeciw ukraińskich nacjonalistów wobec socjalizmu i demokracji oraz ich nienawiść do nich:

„Współtworzyłem ideologię i program Organizacji (OUN) jako całkowicie wrogiej marksizmowi, demokracji oraz wszelkim ideologiom i programom opartym na klasach. Politycznie popieram autorytarny, jednopartyjny system na Ukrainie. W sferze społecznej popieram narodowy solidaryzm, który jest zbliżony do programu narodowych socjalistów (nazistów), ale mój różni się szczególnymi cechami ukraińskiej ziemi…” — pisze.

Stećko — który po śmierci Bandery zastąpił go na stanowisku szefa OUN (B) — nie mówił nazistom tego, co jego zdaniem chcieli usłyszeć, aby wydostać się z więzienia, do którego zgłosił się na ochotnika. Po prostu przedstawiał swoim nazistowskim porywaczom i patronom już ustaloną politykę OUN (B).

Borot'ba i dijałnist' OUN pid czas wijni (Walka i działalność OUN w czasie wojny) — dokument OUN (B) przygotowany jako przewodnik dla ukraińskich faszystowskich prohidny hurupy (sił zadaniowych), które wspierały i podążały za nazistowskimi wojskami podczas ich inwazji na Związek Radziecki w czerwcu 1941 r. — wyraźnie sankcjonował masowe morderstwa: „W czasie chaosu i zamieszania dozwolona jest likwidacja niepożądanych polskich, moskiewskich i żydowskich działaczy, zwłaszcza zwolenników żydowsko-muskiewskiego imperializmu”.

Dokument ten, na który nadal powołują się współcześni faszystowscy zwolennicy OUN, stwierdza ponadto:

„Gdy OUN ustanowi rząd, ma się on opierać na następujących zasadach społecznych:

Mniejszości narodowe dzielą się na a) te, które są nam przyjazne ... i b) te, które są nam wrogie — Moskale, Polacy i Żydzi ....

Ad: a) Mają takie same prawa jak Ukraińcy ...

Ad: b) Zniszczenie w walce, zwłaszcza tych, którzy bronili reżimu: deportacja do ojczyzny, zniszczenie, zwłaszcza inteligencji, która nie powinna zajmować żadnych stanowisk administracyjnych. Generalnie uniemożliwiamy wytworzenie inteligencji, która ma dostęp do szkół itp. Na przykład tak zwanych polskich chłopów należy zasymilować, dając im od początku do zrozumienia... że są Ukraińcami, tylko przymusowo zasymilowanymi do obrządku łacińskiego. Przywódcy mają zostać zniszczeni. Żydzi mają być izolowani i usuwani ze stanowisk administracyjnych, aby zapobiec sabotażowi. Jeśli, na przykład, istnieje bezwzględna potrzeba zatrzymania Żyda w administracji gospodarczej, należy postawić nad nim jednego z naszych milicjantów i zlikwidować go za najmniejsze przewinienia. Przywódcami w różnych dziedzinach życia mogą być tylko Ukraińcy, a nie zagraniczni wrogowie. Asymilacja Żydów jest zabroniona”.

Pracując u boku i w ramach nazistowskich sił bezpieczeństwa, ukraińscy faszyści z obu frakcji OUN wcielili w życie te ludobójcze idee, dążąc do ustanowienia „Ukrainy dla Ukraińców” — czyli etnicznie „czystego” państwa ukraińskiego.

Batalion Nachtigall i grupy pomocnicze OUN (B) uczestniczyły w dwóch morderczych pogromach we Lwowie w 1941 r., od 30 czerwca do 3 lipca i ponownie od 25 do 29 lipca, w których naziści i ukraińscy faszyści zamordowali do 9000 lwowskich Żydów. Podobne pogromy miały miejsce w Tarnopolu, Krzemieńcu, Złoczowie i Zborowie. Te mordercze kampanie doprowadziły do znacznie większych masowych rozstrzeliwań. Zorganizowane przez szwadrony śmierci Einsatzgruppen z pomocą i udziałem milicji OUN i pomocniczych oddziałów policji, latem 1941 r. zabiły ponad 50 000 osób.

Politolog z Uniwersytetu w Ottawie, Ivan Katchanovski, który dogłębnie zbadał i udokumentował dominującą rolę byłej ukraińskiej policji i sił pomocniczych zaangażowanych w rzeź Żydów w UPA, wskazuje również na zaangażowanie policji kierowanej przez OUN (M) w niektóre z najbardziej przerażających zbrodni, w tym rozstrzelanie 34 000 Żydów w Babim Jarze w Kijowie we wrześniu 1941 roku.

Wielu członków OUN (B), którzy odgrywali wiodącą rolę w jednostkach policji pomocniczej, w tym niesławny Mykoła Łebed, przeszło szkolenie w zakresie tortur i innych „umiejętności” w niemieckich szkołach wojskowych i policyjnych prowadzonych przez Gestapo i SS. Łebed, który później stanął na czele bezwzględnych służb bezpieczeństwa OUN (B), dowodził grupą 120 Ukraińców zwerbowanych przez nazistów do szkolenia w zakopiańskiej szkole gestapo zaraz po ich inwazji na Polskę w 1939 roku. Po wojnie przez całe życie był agentem CIA, który prowadził wydawnictwo propagandowe „Prolog” w Stanach Zjednoczonych.

Jego szkolenie w zakopiańskiej szkole gestapo polegało na losowym wybieraniu niewinnych Żydów do torturowania i mordowania. Uciekinier z OUN-B, Mykyta Kosakiwski, wyznał kilkadziesiąt lat później, że był świadkiem, jak Łebed „wszedł do jakiegoś żydowskiego domu ... złapał Żyda i przyprowadził go do jednostki ...”. Funkcjonariusze gestapo uczyli „właściwych metod przesłuchań”. „Aby skłonić niewinnego Żyda do przyznania się, że zgwałcił aryjską kobietę, niemieccy oficerowie bili go i torturowali, używając pięści, miecza i żelaznych prętów. Kiedy był zakrwawiony od stóp do głów, smarowali jego rany solą i płomieniem...”. Później dowódca gestapo „Rosenbaum ponownie pobił Żyda żelazną rurą, a Łebid (sic) również asystował w tej heroicznej akcji”.

Reakcja ukraińskich faszystów na zwrot w wojnie z nazistami

Podwójne porażki armii Hitlera pod Stalingradem jesienią/zimą 1942-1943 r. i w bitwie pod Kurskiem latem 1943 r. spowodowały, że obie rywalizujące frakcje ukraińskich faszystów dokonały oportunistycznych i cynicznych zmian taktycznych.

Wiosną 1943 r. OUN (M) zaczęła mobilizować swoich zwolenników do utworzenia ukraińskiej jednostki Waffen SS. Przed kryzysem wywołanym klęską pod Stalingradem naziści ograniczyli wstęp do Waffen SS do „czystych Aryjczyków”. Jako jedyna ukraińskojęzyczna publikacja dopuszczona do nazistowskiego Generalnego Gubernatorstwa, Krakiwśki Wisti, pod redakcją Chomiaka, odegrały kluczową rolę w tej kampanii.

16 maja 1943 r. Krakiwśki Wisti opublikowały następujący apel Kubijowycza:

„Nadszedł długo oczekiwany moment, w którym naród ukraiński ponownie będzie miał okazję wyjść z bronią w ręku do walki z najgroźniejszym wrogiem — bolszewizmem. Führer Wielkiej Rzeszy Niemieckiej zgodził się na utworzenie odrębnej ukraińskiej ochotniczej jednostki wojskowej pod nazwą Dywizja Grenadierów SS-Galizien. ... Musicie stanąć ramię w ramię z niezwyciężoną armią niemiecką i raz na zawsze zniszczyć bolszewicką bestię...”.

Sam Kubijowycz został pierwszym oficjalnym członkiem dywizji Waffen SS-Galizien, składając przysięgę Waffen-SS i szefowi SS Heinrichowi Himmlerowi.

Krakiwśki Wisti towarzyszyły kampanii rekrutacyjnej do Waffen-SS potokiem antysemickich artykułów. Szef niemieckiej prasy Emil Gasner zażądał, aby artykuły te były autorstwa Ukraińców, w przeciwieństwie do wielu przedruków niemieckich antysemickich treści, które gazeta regularnie publikowała. Artykuły te miały służyć podkreśleniu ukraińskiego wsparcia dla kampanii rekrutacyjnej Waffen-SS. Do akcji wkroczyło kilku ochotników, w tym Ołeksander Moch, który później rozpoczął karierę wydawniczą w Toronto. Jednak przed emigracją jego wkład w światową literaturę obejmował takie tytuły jak „Jak Żydzi deprawują Europę”, „Jak oni (Żydzi) pomogli bolszewikom” oraz „Sumienie i Sodoma”, opublikowane w maju i czerwcu 1943 roku. Te prace są wyraźnie nieobecne w jego biografii w „Encyklopedii Ukrainy”, która została zredagowana przez nikogo innego jak samego Kubijowycza i ostatecznie została sponsorowana przez Kanadyjski Instytut Studiów Ukraińskich Uniwersytetu Alberty.

Według zeznań byłych członków dywizji, 14. lub galicyjska dywizja Waffen-SS szkoliła się w 1943 roku w pobliżu różnych obozów koncentracyjnych i obozów pracy przymusowej, w tym w Dachau. Więźniowie obozów byli zmuszani do zdejmowania czapek, gdy przechodzili obok nich nowi rekruci SS. Co tydzień otrzymywali dwie godziny indoktrynacji w zakresie teorii narodowego socjalizmu, podczas gdy reszta ich dni była wypełniona praktyką. Pod koniec sierpnia 1943 r. członkowie złożyli przysięgę Adolfowi Hitlerowi, po tym jak wytatuowano im grupę krwi. W związku z tym, że docelowa liczba 8000 osób została przekroczona, ci, którzy nie zostali przyjęci, zostali wcieleni do czterech specjalnych jednostek policji, które również brały udział w okrucieństwach.

Dywizja Galizien nie brała udziału w walkach aż do lutego 1944 roku, kiedy to została wysłana do akcji przeciwko oporowi przeciwko nazistom. W lipcu 1944 roku dywizja straciła 73 procent swoich sił pod Brodami, stawiając opór sowieckiej kontrofensywie, która zbiegła się z lądowaniem w D-Day. Jednostka została odbudowana przez nazistów z sił rezerwowych i wysłana na Słowację w celu stłumienia powstania słowackiej klasy robotniczej przeciwko faszystowskim rządom na początku 1945 roku.

Dowódcy 14 Galizien Waffen-SS wywodzili się z szeregów najgorszych nazistowskich masowych morderców. Fritz Freitag był weteranem mordów Einsatzgruppen, który prowadził obszerny dziennik swoich okrucieństw, z wpisami takimi jak „114 wziętych więźniów, 283 zastrzelonych Żydów”. SS-Obersturmbahnfuherer Franz Magall również zapisywał swoje zbrodnie Einsatzgruppen. „Zapędzanie kobiet i dzieci do bagien nie było tak skuteczne, jak powinno, ponieważ bagna nie były wystarczająco głębokie, aby mogły zatonąć” — napisał w dzienniku.

Michael James Melnyk, autor trzech książek o historii dywizji Galizien, opisuje w najdrobniejszych szczegółach operacje antypartyzanckie prowadzone przez nią przeciwko miejscowej ludności Ukrainy, a następnie przeciwko Słowakom. Ale jako syn byłego członka Waffen-SS, po prostu zakłada, że wszystkie ofiary jednostki były „komunistami” lub partyzantami.

Warto zatem porównać opis masakry w Hucie Pieniackiej z wiosny 1944 r. dokonany przez Melnyka z relacjami polskiego Instytutu Pamięci Narodowej i Ukraińskiej Akademii Nauk.

Melnyk uzasadnia okrucieństwo w następujący sposób: „Otwarcie przyznaje się, że wieś (licząca około 1000 mieszkańców) stała się dobrze ufortyfikowaną twierdzą zbrojną i głównym ośrodkiem oporu zarówno polskich, jak i dowodzonych przez Sowietów grup partyzanckich. Partyzanci ci, oprócz nękania niemieckich kolumn zaopatrzeniowych i zakłócania tyłów armii niemieckiej, walczyli również z UPA, a także terroryzowali miejscową ludność ukraińską, napadając na okoliczne wsie”. Następnie Melnyk przyznaje, że wieś została poddana „,akcji pacyfikacyjnej’, która ostatecznie doprowadziła do zniszczenia wsi i likwidacji wielu pozostałych cywilnych mieszkańców”, ale było to dzieło Niemców. Melnyk pomija również fakt, że mieszkańcy Huty Pienackiej uciekli przed masakrami dokonanymi przez OUN (B) na ponad 100 000 Polaków i Żydów w poprzednim roku. „Akcja pacyfikacyjna” ich wykończyła.

Polacy pamiętają to inaczej:

„... zbrodnia została popełniona przez 4 batalion 14 dywizji 28 lutego. Tego dnia, wczesnym rankiem, żołnierze tej dywizji, ubrani w białe, maskujące stroje, otoczyli wieś. Wieś została ostrzelana krzyżowo przez artylerię. Esesmani z 14 dywizji SS-Galizien wkroczyli do wsi, rozstrzeliwując zgromadzoną przy kościele ludność cywilną. Ludność cywilną, głównie kobiety i dzieci, podzielono i zamknięto w stodołach, które podpalono. Ci, którzy próbowali uciekać, byli zabijani. Świadkowie przesłuchiwani przez prokuratorów Głównej Komisji opisywali chorobliwe szczegóły tego czynu. Zbrodnia została popełniona na kobietach, dzieciach i noworodkach”.

Ukraińska Akademia Nauk pisze:

„Atak oddziału SS na wieś był wynikiem donosu do ukraińskiej policji złożonego przez ludność Podhircewa, która poinformowała Niemców, że Polacy z Huty Pieniackiej ukrywają Żydów, wspierają bolszewicką partyzantkę, przechowują broń itp. Ukraińscy esesmani przybyli do wsi w celu przeprowadzenia rewizji. Kiedy zaczęli rabować ludność, rozmawiając między sobą po ukraińsku, Polacy wzięli ich za przebranych bandytów i zaczęli się bronić. Wtedy do wsi przybył ukraiński oddział SS z Podhircewa. Po okrążeniu wsi zaczął mordować ludzi”.

OUN (B) i Ukraińska Powstańcza Armia

Po kapitulacji Niemców pod Stalingradem w lutym 1943 r. i wraz z rosnącym poparciem ludności ukraińskiej dla sowieckiego partyzanckiego oporu przeciwko nazistom, OUN (B) zaczęła przygotowywać się na możliwość, że jej nazistowscy sojusznicy poniosą klęskę, a perspektywa „niepodległej Ukrainy” zostanie zaprzepaszczona.

Zorganizowana przez OUN Ukraińska Powstańcza Armia (UPA) została założona w październiku 1942 roku. Ale jako znacząca siła pojawiła się dopiero wiosną 1943 roku, a potem dopiero w wyniku masowej dezercji ukraińskich dowódców i oficerów policji w marcu-kwietniu 1943 roku.

Około 4000-6000 ukraińskich policjantów odpowiedziało na wezwanie UPA do wstąpienia w jej szeregi na okupowanym przez nazistów Wołyniu wiosną 1943 roku. Według Katchanovskiego, pod koniec tego roku dezerterzy z policji nadal stanowili ponad połowę wszystkich bojowników UPA. Do UPA dołączyli również inni, którzy służyli jako nazistowscy poplecznicy, w tym w niemieckich batalionach operacji specjalnych Nachtigall i Roland, a ostatecznie dezerterzy z dywizji Waffen SS-Galizien.

U szczytu swojej potęgi UPA miała około 20 000 bojowników, z których większość wcześniej służyła i/lub walczyła u boku nazistów.

Nie sposób przecenić politycznego znaczenia masowej ucieczki policjantów do UPA. Jeśli OUN (B) mogła nakazać tysiącom policjantów ucieczkę do UPA, to dlatego, że służyli oni w nazistowskiej policji pomocniczej zgodnie z instrukcjami OUN (B); a kiedy pomagali we wdrażaniu masowej eksterminacji Żydów na Ukrainie, robili to pod jej dyscypliną i na jej polecenie.

Katchanovski, dokonując przeglądu biografii 119 najwyższych rangą i 210 średnich rangą przywódców OUN (B) i dowódców UPA, wykazał, w jakim stopniu ten tak zwany „ruch narodowowyzwoleńczy” był kierowany i obsadzany przez nazistowskich popleczników. W oparciu o dostępne dowody ustalił, że 55 procent kadry OUN/UPA średniego szczebla aktywnie współpracowało z nazistowskim wojskiem, policją i/lub wywiadem, podobnie jak 77 procent najwyższych rangą przywódców OUN i UPA. Podkreśla, że rzeczywisty odsetek jest prawdopodobnie wyższy z powodu luk informacyjnych.

Lubomir Luciuk, profesor Royal Military College of Canada i laureat Medalu Szewczenki Kongresu Ukraińsko-Kanadyjskiego, chciałby, abyśmy uwierzyli, że UPA „walczyła zarówno z nazistami, jak i Sowietami”. Ale wszelkie antyniemieckie starcia wojskowe były nieliczne i nieistotne. Katchanovski udokumentował, że tylko 6 procent najwyższych dowódców OUN i tylko 3 procent najwyższych dowódców UPA zginęło w wyniku walki z Niemcami, w przeciwieństwie do 54 procent, którzy zginęli w walce z siłami sowieckimi. Chociaż 32 procent przywódców OUN zostało w pewnym momencie wziętych do niewoli przez Niemców, prawie wszyscy z nich zostali wkrótce uwolnieni. Obiektywnie weryfikowalne fakty zaprzeczają kłamstwom ukraińskich nacjonalistów i ich zachodnich imperialistycznych sojuszników.

Wraz z klęską nazistowskiej armii czołgów w bitwie pod Kurskiem, kongres OUN (B) latem 1943 r. dokonał całkowicie cynicznej i nieuczciwej zmiany retorycznej, aby przygotować się do przyszłej próby uzyskania brytyjskiego i amerykańskiego wsparcia imperialistycznego. Potępiono „ideologię narodowego socjalizmu” i zadeklarowano poparcie dla „mniejszości narodowych”. Zasadniczo w tym miejscu rozpoczyna się kampania OUN polegająca na kłamaniu na temat siebie i swojej historii politycznej.

W praktyce UPA nadal dopuszczała się masowej przemocy. Systematyczna kampania czystek etnicznych do 100 000 Polaków na Wołyniu, Galicji, Lubelszczyźnie i Polesiu osiągnęła szczyt w momencie, gdy OUN deklarowała swoją miłość do „mniejszości narodowych”. W czerwcu 1943 r. dowódca UPA-Północ, Dmytro Klaczkiwski, wydał tajną dyrektywę. „Powinniśmy przeprowadzić wielką akcję likwidacji polskiego elementu. W miarę wycofywania się wojsk niemieckich należy wykorzystać ten dogodny moment do likwidacji całej męskiej populacji w wieku od 16 do 60 lat. ... Wsie i osady leżące przy potężnych lasach powinny zniknąć z powierzchni ziemi” — pisał. Większość zmasakrowanych stanowiły kobiety i dzieci. Mordy trwały do 1945 roku. UPA rozstrzelała nawet kilku wcielonych do wojska żydowskich lekarzy.

Przez cały czas UPA odgrywała rolę w ochronie nazistowskich tyłów, umożliwiając bardziej efektywne rozmieszczenie niemieckich jednostek przeciwko Sowietom.

W obliczu zbliżającej się klęski naziści zwolnili Banderę z niewoli we wrześniu 1944 roku. Zaowocowało to jeszcze ściślejszą współpracą UPA-OUN (B) z nazistami w walce z nacierającą Armią Czerwoną. Według biografa Bandery, Grzegorza Rossolińskiego-Liebe, „Bandera wraz z innymi czołowymi ukraińskimi politykami, takimi jak Melnyk, Kubijowycz i Pawło Szandruk, zgodził się pomóc Niemcom w mobilizacji Ukraińców do walki przeciwko Związkowi Radzieckiemu”. [Grzegorz Rossoliński-Liebe, The Fascist Kernel of Ukrainian Genocidal Nationalism, w The Carl Beck Papers in Russian and East European Studies, No. 2402, May 2015]

Gdy w 1944 r. i na początku 1945 r. sowiecka Armia Czerwona zadawała niemieckiemu Wehrmachtowi kolejne klęski, przybliżając upadek nazistowskich Niemiec, ukraińscy nacjonaliści z OUN (B) i OUN (M) uciekli na zachód. Dziadek pani Freeland Mychajło Chomiak i jego współpracownicy udali się do Wiednia, gdzie kontynuowali wydawanie Krakiwśkich Wisti. Ostatni numer ukazał się w marcu 1945 roku. Wiele czołowych postaci trafiło do obozów dla przesiedleńców, gdzie członkowie OUN działali w strukturach mafijnych.

Bandera uciekł do Monachium, gdzie później współpracował z CIA i zachodnioniemieckim wywiadem. OUN (B), po krótkim zawieszeniu swojej działalności, została odtworzona pod auspicjami brytyjskiego MI6 w 1946 roku, aby zostać wykorzystana jako sojusznik w antysowieckim powstaniu na Ukrainie, które Amerykanie potajemnie wspierali co najmniej do końca lat pięćdziesiątych. W połowie lat 50. nieprzejednany faszyzm Bandery zraził CIA i wielu jego byłych sojuszników, którzy uznali go za „niesmaczny” i politycznie niezgodny z zachodnią imperialistyczną propagandą demokracji i wolności dla „zniewolonych narodów”. Podobno został zamordowany przez agenta KGB w 1959 roku. Jego żona i syn uciekli do Toronto w Kanadzie, gdzie nadal promowali sprawę OUN.

Poddanie się 14 (Galizien) Dywizji Waffen SS siłom brytyjskim ilustruje kampanię kłamstw prowadzonych przez ukraińskich faszystów w celu zatarcia śladów i oczyszczenia swojej politycznej reputacji, aby stać się bardziej łaskawymi dla swoich nowych amerykańskich — i kanadyjskich — mocodawców. Około 25 kwietnia 1945 roku, tuż przed kapitulacją, członkowie dywizji Waffen SS-Galizien zrzucili swoje mundury i insygnia SS i ogłosili się „Pierwszą Jednostką Ukraińskiej Armii Narodowej”. Brytyjscy oficerowie, którzy po raz pierwszy się z nimi zetknęli, dopiero później odkryli, z kim tak naprawdę mają do czynienia. Byli internowani przez kilka lat, zanim ostatecznie zostali przyjęci jako imigranci do USA, Kanady, Wielkiej Brytanii i Australii.

* * *

W dniu 27 kwietnia 2022 r. wszyscy obecni posłowie Partii Liberalnej, Konserwatywnej, Bloc Québécois, Zielonych i Nowej Partii Demokratycznej jednogłośnie zatwierdzili wniosek parlamentarny NDP, uznający operację wojskową Rosji na Ukrainie za „akt ludobójstwa”.

Cynizm i hipokryzja kanadyjskiej klasy rządzącej i jej politycznych przedstawicieli są oczywiście bezgraniczne.

Inwazja Rosji na Ukrainę jest reakcyjna. Ale twierdzenie, że Moskwa dokonuje ludobójstwa na Ukrainie, jest prowokacją mającą na celu diabolizację Rosji i uniemożliwienie jakiejkolwiek deeskalacji konfliktu, aby kanadyjski imperializm i jego sojusznicy mogli realizować swoje plany podporządkowania Rosji bez względu na koszty życia Rosjan i Ukraińców.

Jest to tym bardziej groteskowe, że pochodzi od państwa i politycznego establishmentu, który przez osiem dekad kultywował sojusz z tymi, którzy pomagali i podżegali do nazistowskiego ludobójstwa na ukraińskich Żydach. W ostatniej części tej serii udokumentujemy, w jaki sposób kanadyjski imperializm zapewnił schronienie ukraińskim faszystom, pomógł im ukryć ich zbrodnie i wykorzystał ich do realizacji swoich drapieżnych interesów, w tym w przygotowaniu, podżeganiu i prowadzeniu obecnej wojny.

Ciąg dalszy nastąpi