Treći nacionalni kongres Socijalističke Partije Jednakosti (Socialist Equality Party – SEP) u Sjedinjenim Državama 5. avgusta je jednoglasno usvojio ovu rezoluciju. Kongres je takođe izglasao rezolucije “ Protiv izraelskog napada na Gazu!” i “U odbranu prava imigrantskih radnika! Ujedinimo radnike sjeverne, srednje i južne Amerike!” (linkovi na engleskom jeziku)

1. Socijalistička Partija Jednakosti odobrava rezoluciju plenuma Međunarodnog Komiteta (IC) Četvrte Internacionale “Socijalizam i borba protiv imperijalističkog rata”. Rezolucija ovog kongresa obuhvata i razrađuje rezoluciju IC-a, primjenjujući je na rad SEP-a u Sjedinjenim Državama.

2. Poziv koji je ta izjava uputila da IC postane “međunarodni centar revolucionarne opozicije imperijalističkom nasilju i militarizmu” teško da je mogao doći u bolji čas. Sto godina nakon izbijanja prvog svjetskog rata i 75 godina od početka drugog, imperijalističke sile, predvođene Sjedinjenim Državama, ponovo vode ljudski rod u katastrofu.

3. Od 1939. i 1914. nije bilo ljeta napetog poput ovog 2014. Pred samo održavanje našeg kongresa američki politički establišment i mediji su iskoristili obaranje putničkog aviona u istočnoj Ukrajini kako bi pokrenuli anti-rusku hajku. Sa neuobičajenom bezobzirnošću SAD su pokrenule diplomatsku krizu koja bi brzo mogla da dovede do pravog rata. U isto vrijeme, Izrael, sa podrškom Sjedinjenih Država, je iskoristio priliku da otpočne punu invaziju na Gazu, nakon duge kampanje bombardovanja koje je već bila usmrtila hiljade Palestinaca. Intenzitet međunarodne krize se može izmjeriti tempom razvoja događaja. Samo tokom protekle godine Sjedinjene Države su rasplamsale građanski rat u Siriji, prijetile Iranu, organizovale desničarski puč u Ukrajini, nanovo odaslale vojne snage u Irak i eskalirale “rebalans ka Aziji” usmjeren na opkoljavanje i izolaciju Kine. Otvoreni konflikti među glavnim imperijalističkim silama su izbili na vidjelo, naročito između Sjedinjenih Država i Njemačke.

4. Rat više nije izuzetak; on je postao primarno sredstvo kojim imperijalizam ostvaruje svoje interese i rješava svoje probleme. Borba protiv rata, kao što je rezolucija i navela, se mora postaviti u središte rada našeg međunarodnog pokreta. Pošto su Sjedinjene Države centar svjetskog imperijalizma, mozak međunarodnog ratnog planiranja i kontrarevolucije, opozicija ratu na svjetskom nivou se ne može mobilisati bez izbijanja moćnog anti-ratnog pokreta u ovoj zemlji. Američka radnička klasa mora zauzeti svoje mjesto u borbi međunarodne radničke klase za ukidanje imperijalizma i kapitalističkog sistema nacionalnih država.

5. Ovo nameće golemu političku odgovornost SEP-u i svim članovima. Iako latentno prisutno, ogromno protivljenje ratu je bez programa, perspektive i vođstva. Osim Međunarodnog Komiteta Četvrte Internacionale (ICFI) i SEP-a nema drugih pokreta koji teže, i u stanju su, da povedu radničku klasu u revolucionarnu borbu protiv rata. Ovo zahtjeva širenje unutar radničke klase i njene avangarde razumjevanja o neraskidivoj vezi između rata u inostranstvu i eksploatacije kod kuće – između imperijalizma i kapitalizma.

Imperijalizam i istorijska kriza američkog kapitalizma

6. U prvoj polovini dvadesetog vijeka geopolitičke tenzije i inter-imperijalistički konflikti su eksplodirali u vidu dva velika rata, koja su zajedno koštala života blizu 100 miliona ljudi. Ovi ratovi su iznikli iz sukoba između velikih sila oko pristupa tržištima, sirovinama, izvorima radne snage i uticajnim sferama. Zajedno sa ekonomskim krizama koje su više puta potresale svjetski kapitalizam u ovom periodu, ovi sukobi su bili izraz osnovnih protivurječnosti sadržanih u kapitalističkom sistemu: između globalnog karaktera proizvodnje i sistema nacionalnih država; i podruštvljene proizvodnje i privatne svojine nad sredstvima za proizvodnju.

7. Jedan vijek kasnije, ove protivurječnosti su sada intenzivnije nego ikada prije. Globalizacija ekonomskog života – integracija proizvodnje na svjetskom nivou, rađanje transnacionalnih korporacija, uspon međunarodnog finansijskog sistema unutar koga se bilioni dolara razmjenjuju svakodnevno – nije umanjila već je naprotiv intenzivirala opasnost od imperijalističkog rata. S jedne strane, objektivna logika ekonomskog razvoja teži ka integraciji cijelog svijeta na bazi ujedinjenog i racionalno osmišljenog plana. Sa druge strane, privatno vlasništvo nad sredstvima za proizvodnju i podjela svijeta na suparničke nacionalne države sve više unose razor i konflikt.

8. Protivurječnosti svjetskog kapitalizma dolaze do izražaja na najopasniji i najkoncentrisaniji način u Sjedinjenim Državama. Američka vladajuća klasa je sebi postavila za cilj da potčini svaki dio svjetske ekonomije i svu svjetsku politiku svojim interesima. Nema zemlje, bez obzira na kom kontinentu bila, čiju vladu oni ne teže da pokore svojoj volji, ni regije gdje ne teže da uspostave kontrolu: Evropa i Azija, Bliski istok, Latinska Amerika i Afrika, Arktik, virtuelni kibernetski prostor i svemir.

9. Sjedinjene Države u poslijednjih četvrt vijeka vode gotovo neprekidni rat, koji samo eskalira. Raspad SSSR-a decembra 1991. je predstavljao važnu prekretnicu. Uprkos dubokim unutrašnjim boljkama koje su ispoljile tokom prethodnih decenija, američka vladajuća klasa je protumačila kraj SSSR-a kao “kraj istorije” i konačni trijumf kapitalizma. Što je najzloslutnije, vladajuća klasa je vidjela u raspadu svog najznačajnijeg geopolitičkog protivnika šansu da iskoristi svoju vojnu dominaciju kako bi spriječila dugogodišnji ekonomski pad – pad koji je suština krize poslijeratnog poretka. Uprkos izdajama staljinizma i njegove politike “mirne koegzistencije” sa imperijalizmom, sâmo postojanje Sovjetskog Saveza je obuzdavalo vojne operacije Sjedinjenih Država. To više nije bio slučaj. Za pad Sovjetskog Saveza se govorilo da obilježava početak “unipolarnog momenta” gdje američka moć više nema takmaca.

10. Kako je staljinistička birokratija otpočela tranziciju ka kapitalizmu i likvidaciju nacionalizovanih svojinskih odnosa u SSSR-u 1991, prvi predsjednik Bush je najavio “novi svjetski poredak” baziran na neobuzdanoj vojnoj dominaciji SAD-a. Priroda ovog novog poretka se pokazala u odluci da se pokrene Zalivski rat protiv Iraka, kroz koji bi se Sjedinjene Države dokopale prostranstava Bliskog istoka bogatih naftom. Rat je smišljeno isplaniran i isprovociran da bi se pokazala moć američke vojske i volja da se ta moć upotrijebi. Primitivna ideologija koja je preovladavala u mozgovima stratega američkog imperijalizma je sažeta u jednom članku koji je Wall Street Journal objavio u toku invazije. “Sila je legitimno političko sredstvo”, pisao je taj list, “uspijeva. Za elitu imamo poruku: Amerika može da predvodi, prekinite sa cmizdrenjem, mislite hrabrije. Odmah sad.”

11. Godinu dana kasnije, 1992, Pentagon je izdao strateški dokument u kome se izlaže “američka velika strategija” koja “obeshrabruje napredne industrijske zemlje u izazivanju našeg vođstva, pa čak i u aspiracijama ka većoj regionalnoj ili globalnoj ulozi”. Ova strategija je obavezala Sjedinjene Države na neprestanu i nemilosrdnu upotrebu vojne moći. Politički događaji u svakom dijelu svijeta su posmatrani iz ugla njihovog uticaja na američku dominaciju. Namećući se kao vrhovni sudac svjetskih dešavanja, američka vladajuća klasa je bila prinuđena da interveniše čak i tamo gdje možda nije imala direktnih i neposrednih ekonomskih interesa. Bilo kakvo odstupanje, a kamoli poraz, bi signaliziralo slabost,a poslijedice bi bile globalne.

12. Globalni karakter SAD interesa su objasnili politički stratezi vladajuće klase, uključujući i Zbigniewa Brzezinskog koji je pomagao u organizovanju posredničkog rata protiv Sovjetskog Saveza u Afganistanu 1980-ih. U knjizi Velika Šahovnica (Grand Chessboard), objavljenoj 1997, Brzezinski je objasnio obavezu kontrole nad Evroazijom; širokim prostranstvima koji se pružaju od zapadne Evrope do Kine i uključuju Bliski istok, srednju Aziju, Rusiju i indijski potkontinent. “Američki primat globalno direktno zavisi od toga koliko dugo i koliko efektivno se održi prevaga na Evroazijskom kontinentu”, pisao je on. [1]

13. U skladu sa ovom strategijom Sjedinjene Države su pokrenule niz vojnih akcija. Zalivskom ratu je prethodila SAD invazija Paname (1989) a pratile su ga intervencije u Somaliji (1992-93), Haitima (1993-96) i rat na Kosovu 1999. Taj rat, koji je Klintonova administracija pokrenula u ime “ljudskih prava”, je bio kulminacija decenijske kampanje razbijanja Jugoslavije i prodora američke moći u istočnu Evropu i srednju Aziju. Kao i Zalivski rat, bila je to demonstracija američke moći i praktičan test teorije da će vojna tehnologija – u ovom slučaju, razvoj daljinski navođenih projektila – omogućiti Sjedinjenim Državama da vode rat bez kopnenih trupa. U toku dvomjesečnog bombardovanja Srbije američka vojska je uništila društvenu infrastrukturu i ubila stotine ljudi, bez ijedne žrtve na strani SAD-a.

“Rat protiv terorizma” i američki imperijalizam

14. Strategija globalne dominacije je stvorila nekoliko problema za vladajuću klasu. Prvo, plan globalne imperije, koji je za sobom povlačio nevjerovatne ljudske, ekonomske i društvene troškove, je naletio na protivljenje javnosti. Nijedan od ratova koje su Sjedinjene Države otpočele nakon pada SSSR-a nije bio popularan. Vladajuću klasu je morio takozvani “sindrom vijetnamskog rata” – što će reći duboki skepticizam američkog naroda prema vojnim intervencijama u inostranstvu. Čak i dok je skicirao program za kontrolu Evroazije da bi se kontrolisao svijet, Brzezinski je zloslutno pisao da su Sjedinjene Države “previše demokratske kod kuće da bi bile autokratske spolja”. Ovo je ograničavalo “upotrebu američke moći, posebno kapaciteta za vojno zastrašivanje... Lov na moć nije cilj koji zaokuplja popularne strasti, osim u uslovima iznenadne prijetnje ili izazova javnom osjećaju dobrobiti kod kuće”. [2]

15. Teroristički napadi 11. septembra 2001, čije okolnosti nikada nisu bile podvrgnute nezavisnoj istrazi, su upotrijebljeni kao “iznenadna prijetnja ili izazov”. Bez obzira na nivo umješanosti djelova državnog aparata, napadi su iskorišćeni kao opravdanje za poteze koji su služili kritičnim strateškim ciljevima. Druga Bushova administracija je proglasila neprestani “rat protiv terorizma” – “rat” koji od samog početka nije bio ništa više od izgovora, gigantske laži, upotrijebljene da bi se opravdale vojne intervencije spolja i uništavanje demokratije unutar Sjedinjenih Država. Kao što je WSWS pisao već 14. septembra: “Napadi na Svjetski trgovinski centar i Pentagon su iskorišćeni kao šansa da se sprovede dalekosežni politički plan koji su najdesniji elementi unutar vladajuće elite zagovarali već godinama”. [3]

16. Uprkos činjenici da su većina kidnapera 11. septembra bili iz Saudijske Arabije i finansirani od strane Saudi monarhije, napadi su iskorišćeni da se odmah okupira Afganistan, kritičan geo-strateški centar za operacije kako u energetski bogatoj regiji Kaspijskog jezera tako i u južnoj Aziji. Četiri mjeseca nakon te invazije Bush je proširio prijetnje i na Iran, Irak i Sjevernu Koreju, koje je nazvao “osovinom zla”. 2002. je uslijedio dokument Nacionalne Bezbjedonosne Strategije u kome se tvrdilo da SAD imaju pravo da povedu “preventivni rat” protiv bilo koje zemlje za koju nađu da je potencijalna prijetnja. Osnovni okvir međunarodnog zakona uspostavljenog nakon drugog svjetskog rata – po kome je rat opravdan samo u samoodbrani – je bio odbačen. Nova strategija je predstavljala dozvolu za vođenje zavojevačkih ratova, glavnog ratnog zločina za koji su nacističke vođe bile optužene pred nirnberškim tribunalom.

17. Ova doktrina “preventivnog” rata je sprovedena u invaziji na Irak 2003, koja je otpočeta na osnovu laži o “oružju za masovno uništenje” i nepostojećih veza između vlade Saddama Husseina i Al Qaeda-e. Pravi cilj rata je bio da obezbjedi kontrolu nad prostorima Bliskog istoka bogatim naftom, istovremeno osujećujući uticaj drugih sila. Ratovi u Afganistanu i Iraku su praćeni uvođenjem mučenja u američku praksu, kao i otvaranjem kaznenog centra u Gvantanamo zalivu i tajnih CIA zatvora, tzv. “crnih mjesta”, širom svijeta.

18. Drugi osnovni problem koji je postavljala strategija svjetske dominacije je taj što po samoj svojoj prirodi ona nije mogla riješiti protivurječnosti koje su prouzrokovale krizu američkog kapitalizma. Nakon balkanskog rata 1999. SEP je objasnio da “kult daljinski navođenih projektila” ignoriše fundamentalniju tendenciju ekonomskog razvoja. “Ni ova prednost [u vojnoj industriji] niti proizvodi ove industrije ne mogu garantovati svjetsku dominaciju”, pisali smo. “Uprkos visokom tehnološkom nivou njihovog oružja, financijsko-industrijska osnova vodeće uloge SAD-a u svjetskom kapitalizmu je daleko manje značajnija nego prije 50 godina”. [4] Uoči SAD invazije na Irak 2003. WSWS je predvidio:

Bez obzira na ishod početnih faza konflikta koji je otpočeo, američkom imperijalizmu slijedi randevu sa propašću. On ne može pokoriti svijet. On ne može nanovo okovati kolonijalnim lancima mase na Bliskom istoku. U ratu neće naći valjano rješenje za svoje unutrašnje boljke. Nasuprot tome, nepredviđene teškoće i rastući otpor koji rat izaziva će intenzivirati sve unutrašnje suprotnosti američkog društva. [5]

19. Ova prognoza se u potpunosti potvrdila. Ishod svih vojnih akcija, baš kao što je Međunarodni Komitet i predvidio, je bio katastrofalan. Ovo se pogotovo odnosi na Irak, gdje čak ni sa stanovišta strateških ciljeva vladajuće klase Sjedinjene Države nisu uspjele da ostvare ništa od namjeravanog. Više od decenije nakon što je nezakoniti rat bushove administracije srušio vladu Saddama Husseina, i nakon smrti preko miliona Iračana, ta zemlja se raspada u vihoru građanskog rata. Etničko-religiozni konflikti koje je potpalila zavadi pa vladaj strategija Washingtona sada prijete da izazovu još veću katastrofu, uvlačeći cijeli bliski istok u regionalni rat.

20. Militarističko nasilje spolja nije uspjelo da riješi protivurječnosti koje leže u srži krize američkog i svjetskog kapitalizma. U poslijednje dvije decenije vidjeli smo čitav niz pogoršavajućih finansijskih oluja: azijska ekonomska kriza 1997, kolaps firme Long Term Capital Management i bankrot Rusije 1998, pucanje dot.com mjehura 2001, pad tržišta hipotekarnih kredita i svjetska finansijska kriza 2008. Ekonomske osnove američkog kapitalizma se samo pogoršavaju; njegova pozicija u svijetu samo opada. Usred ovih ekonomskih kriza, uragan Katrina je 2005. razotkrio pred cijelim svijetom kolaps infrastrukture u Sjedinjenim Državama i ogroman nivo siromaštva i društvene nejednakosti.

21. Sa produbljujućom krizom svjetskog kapitalizma, američki imperijalizam se sve više oslanja na vojnu snagu. Kao što je Trocki primjetio 1928: “U kriznom periodu hegemonija Sjedinjenih Država će nastupati potpunije, otvorenije i nemilosrdnije nego u periodu ekonomskog rasta.” Rat je postao stalna karakteristika američke politike. Pod Obaminim vođstvom, SAD su eskalirale rat u Afganistanu i proširile ga na Pakistan, povele su rat protiv Libije a sada nanovo šalju trupe u Irak. Sve veći broj zemalja je izdvojen za vojnu intervenciju, napade raketama ili bespilotnim letjelicama, ili prikrivene operacije sa ciljem smjenjivanja režima. Tu spadaju Sudan, Jemen, Pakistan, Iran, Sirija i Ukrajina. Nedugo pošto je postao predsjednik, u govoru povodom prihvatanja Nobelove nagrade za mir Obama je ustvrdio da SAD imaju pravo na jednostranu vojnu akciju, i to pravo koje “prevazilazi samoodbranu ili odbranu jedne nacije protiv agresora”. Idući dalje od svojih predhodnika, Obama je za Sjedinjene Države ustvrdio pravo da vojno intervenišu gdje god su im “životni interesi” u pitanju.

22. Logika njihovih ciljeva primorava Sjedinjene Države da sve više usmjeravaju pažnju na glavne takmace. Taj preokret je sve potrebniji što američka ekonomska pozicija više slabi, i upravo iz ovog preokreta proističe “rebalans ka Aziji” Obamine administracije, koji uključuje niz vojnih alijansi i dogovora usmjerenih na opkoljavanje Kine. Stratezi američkog imperijalizma su primjetili prognoze da će kineska ekonomija uskoro prerasti američku, i toj tendenciji se odlučno suprotstavljaju. Na rast Kine se gleda kao na prijetnju SAD uticaju ne samo u Aziji, već i širom svijeta. U isto vrijeme, čak i nakon raspada Sovjetskog Saveza na Rusiju se gleda kao na prepreku američkoj sposobnosti da diktira politiku u istočnoj Evropi i Bliskom istoku – zabrinutost koja se potvrdila kada je Obamina administracija ponižavajuće povukla planove za bombardovanje Sirije u ljeto 2013. Da bi se suprotstavili Rusiji, u februaru ove godine Sjedinjene Države i Njemačka su promovisali i pomogli organizovanje protesta u Ukrajini, predvođenih od strane fašističkih snaga, kako bi zbacili pro-rusku vladu i postavili režim pokoran Washingtonu.

23. Nezasite ambicije američkog imperijalizma neizbježno rađaju konflikte ne samo sa Rusijom i Kinom – zemljama koje Sjedinjene Države teže da svedu na neokolonijalni status – već i sa glavnim imperijalističkim silama u Evropi i Aziji. Američki imperijalizam ne operiše u geopolitičkom vakuumu. Katastrofa u Iraku provocira druge imperijalističke sile da razmotre svoje strategije i jure sopstvene nezavisne interese. Kao što se navodi u rezoluciji IC-a, bez obzira na privremene saveze imperijalističkih sila, među njima nema trajnog podudaranja interesa.

24. Ova i slična razmatranja leže u pozadini iznenadnog izbijanja podjela između Njemačke i Sjedinjenih Država koje je isprovocirao skandal oko SAD špijuna u Berlinu. Njemački imperijalizam u SAD-u vidi strateškog takmaca u istočnoj Evropi i sve važnijoj regiji Crnog mora, kao i u Rusiji i Kini. Stratezi njemačke vladajuće klase su sve zabrinutiji oko podređivanja sopstvenih interesa onome što vide kao nesmotrene i propale operacije Sjedinjenih Država. Što američki imperijalizam izgleda slabiji to više ostale imperijalističke sile vode nezavisnu politiku. U Aziji, nakon što je zapravo izbacio pacifističku klauzulu iz ustava, Japan se ponovo naoružava, a sve uz podršku Sjedinjenih Država. Ali i Japan isto tako ima nezavisne interese. Fundamentalni imperijalistički konflikti koji su u prvoj polovini dvadesetog vijeka eksplodirali u vidu dva svjetska rata nisu nestali, samo se pojavljuju u novim oblicima.

Finansijski kapital, imperijalizam i društvena kontrarevolucija

25. Opadanje američkog kapitalizma je povezano sa još jednom društvenom transformacijom unutar Sjedinjenih Država koja je direktno vezana za imperijalističko nasilje: sa rastućom dominacijom finansijskog kapitala. Težeći da preokrene sve nekadašnje dobiti radničke klase, američka vladajuća klasa, sve više vođena zapovjestima Wall Street-a i tržišta kapitala, pokrenula je lavinu otpuštanja i korporativnih spajanja. Kako je proizvodnja prebacivana izvan Sjedinjenih Država, akumulacija bogatstva unutar zemlje je sve više bivala razdvojena od ikakvog produktivnog ulaganja i takozvane stvarne ekonomije. 1980-te godine svega 6 posto korporativnih profita je ostvarivano u finansijskoj industriji. Danas ta brojka premašuje 40 posto.

26. “Imperijalizam, ili dominacija finansijskog kapitala”, pisao je Lenjin, “je onaj najviši stadij kapitalizma u kome ovo razdvajanje [novčanog kapitala od proizvodnog kapitala] dostiže goleme proporcije. Nadmoć finansijskog kapitala nad svim ostalim oblicima kapitala znači dominaciju rentijera i finansijske oligarhije; znači da se mali broj finansijski 'moćnih' država uzdiže iznad ostalih”. [6] Ova analiza, načinjena u vezi sa uzrocima i prirodom prvog svjetskog rata, još je više primjenljiva na sadašnje stanje globalnog kapitalizma, sa centrom svjetskih finansija lociranom u Sjedinjenim Državama.

27. Politika rata bez kraja koju sprovodi američka vladajuća klasa je vođena, osim njihovim geostrateškim interesima, u velikoj mjeri strahom od implikacija društvene i ekonomske krize unutar Sjedinjenih Država. Pribjegavanje militarizmu i ratu je sredstvo za skretanje društvenih tenzija ka napolju. Finansijska aristokratija sjedi na društvenom buretu baruta. Društvena nejednakost se povratila na nivo neviđen još od velike ekonomske krize 1930-ih. Prema izvještaju koji su u aprilu objavili Emmanuel Saez i Gabriel Zucman, udio najbogatijih 0,5 posto ljudi u ukupnom bogatstvu je porastao sa oko 17 posto 1978. na blizu 35 posto danas. Najbogatijih 0,1 posto monopoliše šokantnih 20 posto sveg bogatstva. [7] Najveći dio nacionalnog bogatstva monopolišu banke, špekulatori i trgovci sa Wall Street-a.

28. U najvećoj ekonomiji na svijetu, uslovi života za veliku većinu stanovništva su katastrofalni. Sjedinjene Države mori ekonomska stagnacija, masovna nezaposlenost i siromaštvo. U naporima da se svi resursi kanališu u ruke Wall Street-a svaka socijalna dobit izvojevana od strane radničke klase u pređašnjem periodu se uništava. Program zdravstvene zaštite Obamine administracije prednjači u eliminisanju doprinosa koje uplaćuju poslodavci, kao i Medicare i Medicaid sistema. Javno obrazovanje se zamjenjuje operacijama za profit. Detroit, nekada centar SAD i svjetske proizvodnje automobila sa najvišim dohotkom po glavi stanovnika u zemlji, je gurnut u bankrot. Predsjedava mu neizabrani i svemoćni finansijski menadžer koji diktira uništavanje penzija i zdravstvene zaštite, rasprodaju gradskih dobara i isključivanje vode – najosnovnije neophodnosti za život – hiljadama ljudi. Širom zemlje, uslovi za mlade su katastrofalni. Čitava generacija se suočava sa vječnim dugovima i ekonomskom nesigurnošću, bez nade da će obezbjediti pristojno zaposlenje.

29. Sve državne institucije su duboko diskreditovane. Skorašnje Gallup istraživanje je otkrilo da je povjerenje javnosti u instituciju predsjednika palo na 29 procenata, dok je Vrhovni sud na 30 procenata. Povjerenje u Kongres je još niže, na 7 procenata, najniže u istoriji. Odvojena anketa održana u julu je pokazala da među onima od 18 do 29 godina starosti većina ne vjeruje nijednoj partiji u skoro svim značajnijim političkim pitanjima. Američka vladajuća klasa više ne posjeduje ustaljena sredstva za ublažavanje klasnih tenzija. Prošlo je 50 godina od kad je primijenjen poslijednji značajniji program socijalnih reformi. New Deal i Great Society programi pripadaju prošlosti, i šta god je ostalo od njih se razara. Sindikati su odavno već prestali da budu organizacije radničke klase, i danas funkcionišu kao pomoćni agenti korporacija i države, čija je glavna uloga da nameću zahtjeve vladajuće klase na radnike. Da bi potisla društvene tenzije vladajuća klasa se sve više okreće policiji i zatvorima, stavljajući iza rešetaka oko dva miliona ljudi, održavajući i šireći varvarsku praksu smrtne kazne i transformišući lokalna policijska odjeljenja u paravojne snage.

30. Imperijalistička agresija i pljačka u inostranstvu je način funkcionisanja finansijskog kapitala u spoljnoj politici. U unutrašnjoj politici, to je društvena kontrarevolucija i diktatorstvo. “Finansijski kapital teži dominaciji, ne slobodi”, primjetio je Lenjin citirajući Rudolfa Hilferdinga. “Politička reakcija duž cijele linije je karakteristika imperijalizma”, nastavio je Lenjin. “Korupcija, podmićivanje ogromnih razmjera i sve vrste prevara.” [8]

31. Predsjedništvo, Kongres, sudovi i mediji – sve ih kontroliše finansijska aristokratija, i široki slojevi stanovništva ih sve više i vide kao takve. Cjelokupni ekonomski život je podređen diktatima Wall Street-a i berze, što se samo intenziviralo nakon krize 2008. Finansijska oligarhija koja je bankrotirala ekonomiju je iskoristila krizu koju je sama i stvorila da bi organizovala prebacivanje bogatstva u sopstvene ruke bez presedana u istoriji. Potpomognuti bilionima dolara u besplatnom novcu od strane Obamine administracije i Federalne rezerve korporativni profiti su viši nego ikad, a Wall Street se vratio onoj istoj pomahnitaloj špekulaciji koja je i dovela do finansijskog kraha.

32. Pod ovim uslovima, vladajuća klasa vidi rat kao mehanizam kako za postavljanje ideoloških temelja državi, tako i za opravdanje kriminalizacije neslaganja. Socijalno otrovna kombinacija militarističkog nasilja i ekstremne društvene nejednakosti dolazi do izražaja u rušenju demokratskih formi unutar Sjedinjenih Država. Tokom protekle godine, NSA zviždač Edward Snowden je razotkrio nezakoniti špijunski aparat koji sakuplja gotovo sve elektronske komunikacije kako bi promatrao političke i društvene veze i aktivnosti cjelokupnog stanovništva. Predsjednik Obama zadržava pravo da izvrši atentat na američke građane bez sudskog procesa, i priznaje da je to i činio.

33. Veliki produktivni kapacitet se danas troši na masivni vojno-obaveštajno-policijski aparat koji je sam sebi zakon. Ova vojna industrija je danas dosta veća nego prije 53 godine kada je tadašnji predsjednik Ajzenhauer upozoravao na opasnost od strane “vojno-industrijskog kompleksa”. Na vojno-obaveštajni aparat, Sjedinjene Države troše oko 1 bilion dolara, ili skoro 7 procenata od ukupnog bruto domaćeg proizvoda. Ovaj novac, koji se troši na finansiranje sredstava za uništenje, se ubira na račun nasušnih potreba radničke klase unutar Sjedinjenih Država.

Uspon imperijalizma “ljudskih prava”

34. Američka vladajuća klasa je vidjela “rat protiv terorizma” kao ideološki izgovor da dobije narodnu podršku za spoljašni rat. Ipak, uprkos neprestanoj ratnoj propagandi, sve ankete pokazuju da je rat duboko nepopularan. Izbor Obame 2008-me, pod reklamom kandidata za “promjene” je u velikoj mjeri bio posljedica neodobravanja ratne politike Bušove administracije. Međutim, zadnjih šest godina su potvrdan dokaz da ne postoji mehanizam kojim se može išta da promjeni u okvirima postojeće političke strukture. I demokrate i republikanci se jednako zalažu za imperijalističku politiku financijske aristokracije. Mediji nikada ne preispituju niti raskrinkavaju laži političkog establišmenta.

35. Ključnu ulogu u davanju legitimiteta ratu i sputavanju opozicije igraju pseudo lijeve organizacije, od kojih većina vodi korijene iz antiratnog pokreta 1960-tih. Njihov specifičan doprinos se očitava u pakovanju i prodaji gole agresije kao odbrane “ljudskih prava”, i predstavljanju američkog imperijalizma kao progresivne humanitarne sile. Prije jedanaest godina, uoči same invazije na Irak, desetine miliona ljudi su učestvovali u koordiniranim globalnim protestima u najvećim gradovima širom svijeta, uključujući i Sjedinjene Države. Svjedoci smo u protekloj dekadi ogromne eskalacije militarizma. Međutim, srednjeklasne organizacije koje su većinom vodile proteste u februaru 2003-će, danas sistematično rade na gušenju bilo kakvog antiratnog osećanja i njegovog usmjeravanja prema političkom establišmentu.

36. Pomjeranje ovih političkih tendencija u tabor imperijalizma je u stvari izraz promena u političkom prestojavanju koje je povezano sa osnovnim pitanjima klase. Antiratnim pokretom koji se javio 1960-tih su dominirali slojevi radikalne srednje klase. Okončanje vojne mobilizacije 1973. je bio dio šire strategije vladajuće klase da odovoji sekciju srednje klase i da je integriše u politički establišment, sa namjerom da demobilizira proteste i da olakša buduće direktne napade na radničku klasu. Centralnu ulogu u ovom procesu je predstavljala kultivacija identitetskih politika. Tokom narednih decenija, društveni slojevi koji su vodili antiratni pokret srednje klase skreću naglo u desno – ukorak sa desničarskom putanjom vladajuće klase kako u pogledu vanjske tako i domaće politike.

37. Korporacijska i financijska aristokracija dominira političkim establišmentom. Ispod njih se nalaze značajni dijelovi privilegovane srednje klase – prvih 5 ili 10 odsto – koje su prepoznale da je njihova imovina povezana sa berzom i nekretninama porasla u ovom periodu. Međutim, sama moć SAD berze je zasnovana na dominaciji američkog kapitalizma na globalnom planu i na eskalaciji eksploatacije radničke klase kod kuće. Na taj način je kultivisana nova društvena potpora imperijalizmu. Balkanski ratovi 1990-tih su bili glavna prekretnica. Oni su bili promovisani od strane Klintonove administracije kao ratovi za “ljudska prava”. Kao što je WSWS pisao u to vrijeme:

“Objektivni modus operandi i društvene implikacije dugog perioda rasta berze su omogućili imperijalizmu regrutovanje nove podrške među bogatijim dijelom srednje klase. Reakcionarna, konformistička i cinična intelektualna sredina koja prevladava u Sjedinjenim Drzavama i Evropi – koja se promoviše u medijima i kojoj se prilagodila uglavnom poslušna i korumpirana akademska zajednica – odražava društveni gledište visoko privilegovanog sloja stanovništva koji nije ni najmanje zainteresovan za podsticanje kritičkog preispitivanja ekonomskih i političkih podloga svog nedavno stečenog bogatstva”. [9]

38. Kroz mehanizme Obamine administracije i identitetske politike, dijelovi više srednje klase i akademika, zajedno sa pseudo-ljevičarskim državnim kapitalistima i Pabloističkim organizacijama, ne samo da su se pomirili sa imperijalizmom, već su postali najvatreniji zagovornici imperijalizma ljudskih prava.

39. Tokom proteklih šest godina, ove organizacije su igrale sve direktniju ulogu u operacijama američkih vojnih i obavještajnih službi. U Egiptu su ove organizacije pomogle da se potkopa masovni revolucionarni pokret, tako što su kao prvo podsticali iluzije u “demokratsku” ulogu vojske, zatim usmjeravajući pokret prema Muslimanskom Bratstvu, da bi konačno stali iza puča koji je donio vojsku direkno nazad na političku vlast. U Libiji su ove organizacije propagirale NATO intervenciju da se skine sa vlasti Muamar Gadafi, predstavljajući ovaj potez kao neophodne mjere da se zaštite civilni životi. U Siriji maskiraju građanski rat koji podržava CIA a predvodi Alkaida i druge islamske fundamentalističke ogranizacije izjavama da je ovo revolucionarni pokret za demokraciju. Jedan istaknuti vođa jedne pseudo-lijeve organizacije u Australiji je precizno dao izraza razmišljanju široko rasprostranjenom u ovim krugovima kada je osudio “refleksivni anti-imperijalizam” kao pokušaj pravdanja podrške imperijalističkoj operaciji u Siriji.

40. U operaciji promjene režima u Ukrajini koja je bila potpomognuta od imperijalista, proratni akademici i pseudo ljevičarske organizacije su pružile svoje usluge u naporima da se zamaskira fašistički puč. Puč, koji je od početka bio podržan od strane SAD-a i Njemačke, se predstavlja kao “masovni revolt za demokraciju” (po riječima francuske Nove Anti-Kapitalističke Partije) ili kao “masovni ustanak da se zbaci Janukovićev režim” (po riječima Internacionalne Socijalističke Organizacije u SAD-u). Podržavajući ove operacije ove snage su se našle na istoj strani kao i Desni Sektor i Svoboda, koje slave ukrajinske nacionalne snage koje su radile zajedno sa Nacistima i učestvovale u Holokaustu. Ilja Budraitskis, vodeća figura u Ruskom Socijalističkom pokretu eksplicitno opravdava zajednički rad sa fašistima, izjavljujući da bez njih “nebi nikada bilo barikada na Hruščeskovom ili okupiranih ministarstava pretvorenih u 'glavni štab revolucije'”.

41. Jedan mehanizam preko kojeg takozvane pseudo-ljevičarske organizacije pokušavaju opravdaju SAD i Evropsku agresiju je kroz lažnu karakterizaciju da su Rusija i Kina takođe “imperijalističke” zemlje. Ova karakterizacija, koja nema istorijskog konteksta, u stvari ima cilj za pripremanje javnog mnjenja da prihvati sve opasnije provokacije od strane imperijalističkih sila u Aziji i istočnoj Evropi. Ona je povezana sa teorijom da su Sovjetski Savez i Kine nakon revolucije 1949. postali “državni kapitalizam” te da ogromne transformacije prilikom restauracije kapitalizma nisu predstavljale promjenu u društvenim temeljima tih režima. Uništenje nacionalizovanih svojinskih odnosa odnosa u obe zemlje je bilo povezano sa naporima financijskog kapitala da ih svede na kolonijalni status, a ne sa tim da su ove zemlje izrasle u nove centre imperijalističke moći.

42. Pišući 1929. Lav Trocki je precizno predividio društveono-ekonomske posljedice restauracije kapitalizma u SSSR-u. Daleko od toga da će da postane “imperijalistički”, on je istakao, “kapitalistička Rusija sada ne bi mogla da zauzme čak ni trećerazrednu poziciju koja je bila preodređena carskoj Rusija tokom prvog svjetskog rata. Ruski kapitalizam bi danas bio zavisan, polu-kolonijalni kapitalizam bez perspective.” [10] Socijalistička Partija Jednakosti se neumoljivo protivi buržoazijskim režimima u Kini i Rusiji. Ovi režimi zastupaju interese sitnog sloja kapitalista i oligarha, nemaju istinsku nezavisnost od imperijalizma i nisu u stanju da vode principijelnu borbu protiv mahinacija SAD-a i Evrope. Međutim, naše protivljenje ovim režimima je ukorijenjeno u borbi za mobilizaciju radničke klase kao nezavisne političke sile na osnovu socijalističkog programa.

43. Jedino uspostavljanjem svoje političke nezavisnosti u odnosu na sve buržoaske i sitno-buržoaske političke snage, i nemilosrdnom kritikom svih organa vladajuće klase, radnička klasa može da pridobije na svoju stranu sve one koji traže način da se suprostave imperijalističkom ratu. Politička nezavisnost radničke klase zahtjeva u Sjedinjenim Državama nemilosrdnu borbu protiv i Demokratske i Republikanske stranke (dvije glavne partije krupnog biznisa), kao i svih organizacija koje operišu u orbiti ovih partija nastojeći da održe njihovu političku dominaciju.

Gradimo Socijalističku Partiju Jednakosti!

44. Iste kontradikcije koje dovode do imperijalistickog rata takođe proizvode ogromno intenziviranje klasne borbe. Imperijalizam je grabeško rješenje nerješive krize svjetskog kapitalizma, rješenje financijske aristokracije koja nastoji da objedini svjetsku ekonomiju pod jednim hegemonom. To je put ka ratu. Socijalistička revolucija je progresivno rješenje iste krize, rješenje radničke klase. Pitanje je: šta će se brže razviti, tendencija ka ratu ili tendencija ka socijalističkoj revoluciji? Varvarstvo vladajuće klase i njezinog društvenog sistema, ili nezavisna politička mobilizacija radničke klase? Odgovor na ovo pitanje će biti određen u domenu politike. Kao što je Trocki napisao uoči drugog svjetskog rata, kriza čovječanstva se svodi na krizu revolucionarnog vođstva. Rješenje ove krize zavisi od akcija i odluka partije.

45. Socijalistička Partija Jednakosti inzistira da borba protiv imperijalizma mora biti ukorijenjena u radničkoj, teoretski, politički i organizaciono. Radnička klasa je ta koja trpi posljedice kako ekonomske krize, tako i ratne politika vladajuće klase. Radnička klasa je ta klasa čiji je interesi tjeraju u borbu protiv kapitalističkog sistema. Štaviše, samo je radnička klasa međunarodna klasa, čiji interesi prevazilaze sve državne granice. Marks i Engels su objasnili prije više od 150 godina da “radni ljudi nemaju otadžbinu.”

46. SEP mora nastojati da kroz uporan politički rad obrazuje i uzdigne svijest najnaprednijih djelova radničke klase. Kroz ovaj rad, partija mora da se bori protiv konstantnih falsifikacija i propagande koje dolaze iz medija i od lakeja vladajuće klase. Ona more nastojati da obrazuje radnike protiv svih oblika nacionalizma i šovinizma, podstičući solidarnost sa borbama radnika u svakoj zemlji. Poraziti imperijalizam je moguće jedino kroz međunarodni pokret, ali izgradnja partije na međunarodnom planu znači borbu u svakoj zemlji za pridobivanje radnika na osnovu međunarodnog programa i perspektive.

47. Borba za izgradnju radničkog pokreta zahtjeva sistematsko raskrinkavanje pseudo-ljevičara i, kako stoji u IC rezoluciji, “nebrojenih bivših pacifista, liberala, zelenih i anarhista” koji su se postrojili iza rata. Radničkoj klasi se mora objasniti kako su “ljudska prava” i identitetske politike postali nova opravdanja za imperijalističku agresiju. Borba protiv imperijalizma je uvijek zahtjevala najoštriju političku diferencijaciju. “Borba protiv imperijalizma je prevara i podvala” piše Lenjin 1916, “ukoliko nije povezana sa borbom protiv opurtunizma.” U Lenjinovo vrijeme glavno je bilo razotkriti i prekinuti sa svim takozvanim “socijalistima” koji su podržavali svjetski rat, i sa onima koji su ih pokrivali. Danas se borba vodi protiv svih onih koji podržavaju imperijalizam, posebno protiv pomoćnih organizacija Demokratske stranke – od sindikata, preko magazina Nation (Nacija), do Internacionalne Socijalističke Organizacije, Socijalističke Alternative i niza organizacija koje govore u ime privilegovanih slojeva više srednje klase.

48. Borba protiv rata nije odvojena već sastavni dio svih elemenata u radu stranke. U rezoluciji iz 1939-te, usvojenoj uoči drugog svjetskog rata, Socijalistička Radnička Partija Sjedinjenih Država je proglasila: “Karakter sadašnjeg perioda diktira nedvosmisleno glavni zadatak partije: borba protiv rata…. Ono što je potrebno nije privremena ili samo epizodna kampanja, vec neprekidna, smišljena i dugotrajna politika”. Tako mora biti i danas. Borba protiv rata mora biti povezana sa borbom partije da se mobiliše radnička klasa u odbranu svih njenih društvenih i političkih prava.

49. Borba protiv imperijalizma je borba protiv kapitalizma. Sva osnovna pitanja pri suprotstavljanju ratu – zahtjev za ukidanje regularne armije, poziv za neodložno povlačenje svih američkih vojnika iz drugih zemalja, zahtjev za raspuštanje vojno-obavještajnog aparata – ukazuju na potrebu za nezavisnom političkom i revolucionarnom mobilizacijom radničke klase za osvajanje političke vlasti i reorganizaciju svjetske ekonomije na osnovama socijalističkog programa, t.j. racionalno i demokratsko planiranje proizvodnje usmjerene ka ispunjavanju društvenih potreba, a ne ka privatnom profitu.

50. Snaga Međunarodnog Komiteta Četvrte Internacionale i Socijalističke Partije Jednakosti proističe iz činjenice da naš program odgovara logici svjetskog ekonomskog razvoja i artikuliše interese radničke klase. Rast partije je svjestan izraz objektivnog procesa. Međutim, ovaj rast se ne dešava automatski. Za revolucionarni program se treba izboriti. Zadatak je svakog člana koji radi u okviru partije da izgradi osnovicu SEP-a u najvažnijim fabrikama, radnim mjestima, školama i univerzitetima kako bi se razvio nukleus i vođstvo za nadolazeće borbe radničke klase. Kao što IC rezolucija zaključuje: “Građenje Četvrte Internacionale, pod rukovodstvom Međunarodnog Komiteta, je osnovno strateško pitanje”. U Sjedinjenim Državama ovo znači izgradnju Socijalističke Partije Jednakosti.

Napomene:

[1] Zbigniew Brzezinski, The Grand Chessboard, 1997, str. 30.

[2] Isto, str. 35.

[3] “Why the Bush administration wants war,” Svjetski Socijalistički Vebsajt (WSWS), Urednički odbor WSWS-a, 14. septembar 2001. (link na engleskom)

[4] Poslije Pokolja: Političke Pouke Balkanskog Rata, David North, 14. jun 1999.

[5] Kriza američkog kapitalizma i rat protiv Iraka, Svjetski Socijalistički Vebsajt (WSWS), David North, 21. mart 2003.

[6] Imperialism, the Highest Stage of Capitalism (Imperijalizam, najviši stadij kapitalizma), V.I. Lenin, Collected Works Vol. 22. (Sabrana Djela Tom 22.)

[7] Emmanuel Saez and Gabriel Zucman, “The Distribution of US Wealth, Capital Income and Returns since 1913,” mart 2014. (link na engleskom)

[8] “Imperialism and the Split in Socialism” (Imperijalizam i rascjep u socijalizmu), V.I. Lenin, Collected Works, Vol. 23. (Sabrana Djela Tom 23.)

[9] Poslije Pokolja: Političke Pouke Balkanskog Rata, David North, isto

[10] “Is Parliamentary Democracy Likely to Replace the Soviets?” (Jeli vjerovatno da će parlamentarna demokratija zamjeniti sovjete?) Writings of Leon Trotsky (Radovi Lava Trockog) (1929), str. 55.