Ten artykuł został opublikowany w języku angielskim 11 lutego 2024 r.

Wciąż pojawiają się nowe ważne informacje na temat zapewnienia przez państwo kanadyjskie bezpiecznego schronienia nazistom i nazistowskim kolaborantom, którzy byli zaangażowani w Holokaust i hitlerowską wojnę o zagładę przeciwko Związkowi Radzieckiemu.

1 lutego kanadyjski rząd po cichu odtajnił kolejne czternaście stron załącznika do końcowego raportu Komisji Deschenesa z 1986 r. w sprawie zbrodniarzy wojennych w Kanadzie, którego większość została utajniona aż do zeszłego lata.

Napisana przez Alti Rodal książka Nazi War Criminals in Canada: The Historical and Policy Setting from the 1940s to the Present [Nazistowscy zbrodniarze wojenni w Kanadzie: Uwarunkowania historyczne i polityczne od lat 40. do chwili obecnej] to szczegółowe, 619-stronicowe historyczne badanie kanadyjskiej polityki wobec nazistowskich kolaborantów. Wraz z najnowszym wydaniem, większość raportu jest wreszcie dostępna publicznie — około 38 lat po jego złożeniu i po śmierci praktycznie wszystkich badanych w nim osób.

To, co pozostaje zredagowane i niedostępne, jest jednak godne uwagi. Obejmuje to prawdziwą tożsamość domniemanych nazistowskich kolaborantów, ich liczbę oraz informacje dotyczące współpracy kanadyjskiego rządu z amerykańskim wywiadem.

Pani Alti Rodal, z wykształcenia historyczka i biurokratka rządowa, która urodziła się w 1944 r. w zachodniej Ukrainie w rodzinie ocalałych z Holokaustu, była dyrektorem ds. badań historycznych w Komisji Deschenesa.

Pierre Trudeau i nazistowski wspólnik „Subject F”

Nowo opublikowane strony jej raportu szczegółowo opisują odmowę w 1967 roku przez ówczesnego ministra sprawiedliwości (późniejszego premiera) Pierre'a Elliotta Trudeau, ojca obecnego premiera Justina Trudeau, wsparcia ekstradycji do ZSRR nazistowskiego kolaboranta, który był szefem łotewskiego posterunku policji podczas II wojny światowej. Przyjęty do Kanady w 1948 roku i chroniony przez dziesięciolecia przez państwo kanadyjskie, Haralds Pietrowicz Puntulis został zidentyfikowany w raporcie Rodala jako „Subject F”. Został on oskarżony o udział w zamordowaniu 15 000 partyzantów, Żydów i Cyganów oraz zniewoleniu wielu innych osób i został skazany w 1965 roku zaocznie przez Łotewską Socjalistyczną Republikę Radziecką ZSRR[1].

Dokument z 1965 roku, cytowany przez Rodala, opisywał Puntulisa jako „zagorzałego nazistowskiego lokaja, nie tylko aktywnie współpracującego z okupacyjnymi siłami niemieckimi, ale faktycznie służącego ich żydowskim i cygańskim oddziałom eksterminacyjnym”.

Pomimo faktu, że „rzeczywiście istniały dowody przeciwko Subject F”, starszy Trudeau odmówił ekstradycji Puntulisa, ponieważ „podobne kroki mogłyby zostać podjęte wobec każdej osoby, która uzyskała zaświadczenie o obywatelstwie, gdyby okazało się, że nie ujawniła zdarzeń ze swojej przeszłości...”.

Inne wciąż tajne załączniki do raportu Komisji Deschenesa zawierają akta ponad 700 takich osób, w tym wojennych przywódców faszystowskiej Słowacji, Węgier i Jugosławii oraz niemieckich oficerów SS, z których wszyscy zostali przyjęci do Kanady po II wojnie światowej i byli chronieni przez państwo kanadyjskie. Raport Rodala zawiera zakodowane odniesienia do tematów od „A” do „Z”.

Rząd Justina Trudeau stanął w obliczu rosnącej presji, by w pełni ujawnić historyczne związki państwa z nazistowskimi zbrodniarzami wojennymi, odkąd cały kanadyjski parlament zgotował owację na stojąco Jarosławowi Hunce, ochotnikowi osławionej 14. Dywizji Waffen SS-Galizien z ukraińską załogą.

Ujawnienie raportu pani Rodal i ciągły skandal związany z oficjalnym państwowym hołdem złożonym naziście Jarosławowi Hunce wskazują na fundamentalną prawdę: kanadyjska współpraca państwowa z siłami faszystowskimi trwa do dziś. Na Ukrainie rząd młodszego Trudeau zbroi i politycznie wspiera ideologicznych potomków nazistowskich zbrodniarzy wojennych chronionych przez starszego Trudeau i poprzednich premierów.

Kanada zbroi, szkoli i politycznie broni dzisiejszych nazistów z Batalionu Azow i innych faszystowskich elementów ukraińskiego państwa i politycznego establishmentu, aby realizować swoje imperialistyczne ambicje w Eurazji, jednocześnie ubierając to, co jest zasadniczo przestępczym spiskiem, w fałszywy język „demokracji” i „praw człowieka”. Jeśli już, to raport pani Rodal obnaża ciągłość kanadyjskiej polityki imperialistycznej, a nie jakieś anomalne „złe praktyki”, oraz uporczywe oficjalne kłamstwa na jej temat.

W ubiegłym tygodniu ujawniono, że rząd Trudeau kłamał, twierdząc we wrześniu 2023 r., że nie wiedział, kim jest Jarosław Hunka. W rzeczywistości Hunka otrzymał osobiste zaproszenie z Kancelarii Premiera, na sugestię Ukraińskiego Kongresu Kanadyjskiego (UCC), z którym, jak szczegółowo opisaliśmy w serii World Socialist Web Site, „Faszystowscy przyjaciele kanadyjskiego imperializmu”, Ottawa współpracowała przez dziesięciolecia. Obejmowało to zapewnienie bezpiecznego schronienia ukraińskim wspólnikom nazistów, pomagając im wybielić ich zbrodnie. Następnie wspierany przez Ottawę UCC promował skrajnie prawicowy, zjadliwie antykomunistyczny i antyrosyjski nacjonalizm ukraiński, który gloryfikuje nazistowskiego kolaboranta i pogromcę Stepana Banderę.

Kanadyjska prasa kapitalistyczna doniosła o niektórych najnowszych rewelacjach z raportu pani Rodal, ale tylko jako przypisy historyczne. Ani jedna gazeta nie wymieniła nazwiska Puntulisa ani nie powróciła do jego rzekomych przestępstw. Wynika to z faktu, że państwo kanadyjskie ma o wiele więcej do ukrycia.

Czytając obecnie w dużej mierze nieuszkodzony raport pani Rodal, można zrozumieć, dlaczego był on utrzymywany w tajemnicy. Pokazuje on, że wiele wniosków sformułowanych przez sędziego Julesa Deschenesa w oficjalnym raporcie na temat zbrodniarzy wojennych w Kanadzie było kłamstwem.

Deschenes zaprzeczył, że „Komisja pozostawi profesjonalnym historykom zbadanie przyczyn, które mogą wyjaśniać brak zainteresowania nie tylko ze strony kolejnych rządów, ale także samych obywateli” ściganiem zbrodniarzy wojennych w Kanadzie.

To głęboko cyniczne stwierdzenie, które próbuje obwinić kanadyjską klasę robotniczą za polityczny współudział klasy rządzącej, zostało wygłoszone z pełną świadomością tego, jak państwo kanadyjskie szybko złagodziło swoją politykę w zakresie przyjmowania walczących dla nazistów, którzy zrobili to dobrowolnie.

Powojenna kanadyjska polityka „otwartych drzwi” dla nazistów

W raporcie pani Rodal wymieniono szereg decyzji politycznych rządu, niektóre z nich to tajne rozkazy Rady i memoranda RCMP (Royal Canadian Mounted Police — Kanadyjska Królewska Policja Konna), które wskazują na przykład na rozwój polityki otwartych drzwi państwa kanadyjskiego dla nazistów:

• 29 maja 1947 r: P.C (Privy Council) [tajna rada] 2047 przewiduje wjazd do Kanady na podstawie Zezwolenia Ministra niemieckich naukowców i techników pod pewnymi warunkami....

• 31 lipca 1947 r: P.C. 2908 znosi zakaz przyjmowania wrogich cudzoziemców narodowości fińskiej, węgierskiej, włoskiej i rumuńskiej... Służba w siłach zbrojnych tych krajów podczas wojny nie stanowi zakazu wjazdu do Kanady, zgodnie z okólnikiem dotyczącym spraw zewnętrznych ze stycznia 1948 r.

• Kwiecień 1948: Decyzja RCMP i Urzędu Imigracyjnego o przyjęciu byłych członków bałtyckiej Waffen-SS, którzy zaciągnęli się do wojska po 1 grudnia 1943 r.

• 30 listopada 1950: Okólnik RCMP: członkostwo w partii nazistowskiej nie jest już podstawą do odrzucenia wniosku o imigrację do Kanady...

• Maj 1951: Zalecenia panelu ds. bezpieczeństwa: służba w Waffen-SS nie powinna być już powodem do całkowitego odrzucenia wniosku o imigrację do Kanady: „Waffen-SS powinno zostać odrzucone, jeśli: nie-Niemiec z SS nosi znak grupy krwi SS... Kolaboracja sama w sobie nie powinna być uważana za powód do odrzucenia... Wszystkie przypadki ‚głównych’ i ‚pomniejszych’ kolaborantów powinny być rozstrzygane przez wiceministra ds. obywatelstwa i imigracji”.

Rodal zauważa, że w dyskusjach wewnątrz państwa kanadyjskiego na temat przyjmowania nazistowskich zbrodniarzy wojennych „wymiar moralny był nieobecny”. Kanadyjscy urzędnicy brali pod uwagę jedynie zimną kalkulację interesów kanadyjskiego kapitalizmu i imperializmu.

Raport pani Rodal ujawnia ponadto, w jaki sposób te przepisy dotyczące wjazdu zbrodniarzy wojennych, które pozostały w mocy, zostały otwarcie odrzucone przez tajne rozkazy. „Badania przeprowadzone na potrzeby tego raportu wskazują,” — pisze autorka — „że zdarzały się przypadki, w których kanadyjscy urzędnicy decydowali się przeoczyć znaki tatuażu SS... że w rzeczywistości istniały dyrektywy wydane funkcjonariuszom kontrolującym, aby ignorowali znaki tatuażu SS w przypadkach bałtyckich Waffen SS...” i kilka innych przypadków. (podkreślenie dodane)

Podczas gdy oficjalny raport Deschenesa błogosławił decyzje poprzednich rządów o przyjęciu podejrzanych o zbrodnie wojenne, ponieważ byli oni „indywidualnie sprawdzani pod kątem bezpieczeństwa przed przyjęciem do Kanady”, raport pani Rodal obnaża procesy kontroli bezpieczeństwa jako oszustwo, a oświadczenie Deschenesa jako kłamstwo.

Rodal zauważa, że „należy odrzucić jako bezpodstawne wspomnienia i wnioski wyciągnięte przez byłych funkcjonariuszy służb imigracyjnych i bezpieczeństwa dotyczące surowości i dokładności powojennych procedur kontroli imigracyjnej”. Były to jednak te same fałszywe wspomnienia, które oficjalny raport Deschenesa promował jako dobrą monetę.

Dzięki pani Rodal wiemy, że Jules Deschenes jawnie kłamał, gdy stwierdził, że „publiczne oświadczenia zewnętrznych interwenientów dotyczące domniemanych zbrodniarzy wojennych w Kanadzie rozpowszechniają coraz większe i rażąco przesadzone dane dotyczące ich szacunkowej liczby”.

Rodal doszła do dokładnie przeciwnego wniosku, oświadczając, że „byłoby pochopne zakładać, że znaczna liczba zbrodniarzy wojennych i nazistowskich kolaborantów nie wjechała do Kanady”.

Podobnie Deschenes niesławnie uniewinnił wszystkich członków ukraińskiej 14 Dywizji Waffen SS-Galizien, z których co najmniej 3000 przedostało się do Kanady.

Rodal zauważyła, że wcześniejsze zatrudnienie wielu członków dywizji w różnych ukraińskich batalionach policyjnych, które odegrały główną rolę w Holokauście na Ukrainie, masowo łapiąc i zabijając Żydów, „może nie usunąć, ale raczej wzmocnić prawdopodobieństwo elementu zbrodniarzy wojennych”. Ponadto Rodal udokumentowała kampanię kłamstw prowadzoną przez Ukraiński Komitet Kanadyjski (UCC) w latach 1947-1950 w celu błędnego opisania dywizji Waffen SS jako jednostki regularnej armii niemieckiej, a nawet jako „poborowych do pracy”. Natomiast Deschenes przyznał UCC oficjalną pozycję przed komisją śledczą!

Jak już wcześniej wyjaśniła WSWS, Komisja Deschenesa była przykrywką. Jej raport i ustalenia zostały napisane nie po to, by powiedzieć prawdę, ale by chronić państwo kanadyjskie, które wykorzystywało nazistowskich zbrodniarzy wojennych jako agentów wywiadu podczas zimnej wojny, wykorzystując ich jako tępą broń przeciwko klasie robotniczej w kraju i za granicą. Raport pani Rodal został również napisany w celu pomocy państwu kanadyjskiemu poprzez zapewnienie, że jego wyżsi rangą agenci operacyjni zostali poufnie poinformowani o niektórych z najbardziej nikczemnych i politycznie wybuchowych zbrodni zimnej wojny.

Sprawa serbskiego nazisty i zastępcy komendanta obozu koncentracyjnego „Radon”

Typowym przypadkiem jest sprawa, którą Rodal zdecydowała się opisać szczegółowo i przypadkowo, ze względu na jej reprezentatywny charakter dla całej grupy podobnych spraw, oznaczonych w dokumentach rządowych różnymi nazwami „U”, „V” lub „Radon”.-2017247889

Po trzynastu latach członkostwa w ZBOR — serbskiej partii nazistowskiej kierowanej przez Dimitrije Ljoticia — i belgradzkiej policji, Radon został zastępcą komendanta obozu koncentracyjnego Banjica, „związanego ze śmiercią 700 000 osób” według Rodal. Najprawdopodobniej Radon to Radovan Čarapić, który został wymieniony po raporcie Rodal. Radon został oskarżony o bycie „jedną z osób odpowiedzialnych za sporządzanie list więźniów przeznaczonych do rozstrzelania, wysłania do komór gazowych lub obozów koncentracyjnych w Niemczech”. Został zaocznie skazany na śmierć w 1947 roku w Jugosławii.

„Radon” wjechał do Kanady w ramach Bulk Labour Program (program pracy masowej), korzystając ze sfałszowanych dokumentów dostarczonych przez amerykański wywiad w 1948 roku. Natychmiast rozpoczął pracę szpiegowską przeciwko jugosłowiańskim komunistom w Toronto pod nadzorem RCMP. Trwało to do 1951 roku, kiedy to dziennik Globe and Mail doniósł o żądaniu rządu Jugosławii jego ekstradycji w celu postawienia go przed sądem za zbrodnie wojenne. Pomimo wniosku Departamentu Sprawiedliwości „że istniały wystarczające dowody, aby podjąć działania przeciwko ‚U’ ”, nigdy nie podjęto żadnych działań w celu postawienia go w stan oskarżenia.

Zamiast tego podjęto działania mające na celu jego ochronę. W 1962 r. Służba Bezpieczeństwa RCMP celowo zataiła przed Departamentem Obywatelstwa i Imigracji informacje, które mogłyby ich poinformować o wojennej działalności Radona. RCMP zeznała, że jakikolwiek związek „U/V” (Radona) z Čarapiciem był „prawdopodobnie przypadkiem błędnej identyfikacji”.

Ówczesny wiceminister ds. imigracji nie mógł powstrzymać się od skomentowania, że „nie mogę uciec od wniosku, że prawdopodobnie jest coś w tej historii: nie mogę też uwierzyć, że bylibyśmy tak zaniepokojeni prawdziwym dotarciem do sedna całej sprawy, gdyby mężczyzna był wywrotowcem z ‚lewej’, a nie z ‚prawej’ strony spektrum politycznego”.

Do 1967 r. kanadyjski Departament Spraw Zewnętrznych był świadomy tożsamości Radona i jego wojennej przeszłości kryminalnej. Nic nie zostało zrobione. W 1979 r. RCMP przesłuchała Radona i oświadczyła, że „w aktach nie ma nic, co wskazywałoby, że Służba Bezpieczeństwa lub jakakolwiek inna kanadyjska agencja była świadoma prawidłowej tożsamości V. przed jego przybyciem do Kanady przy użyciu fałszywych dokumentów”. Ta żałosna wymówka jest całkowicie bez znaczenia, ponieważ jego tożsamość została publicznie ujawniona w 1951 roku, a mimo to pozwolono mu pozostać w Kanadzie bez przeszkód.

Tajny raport RCMP z 1983 roku ustalił, że tożsamość Radona jako oskarżonego o zbrodnie wojenne została potwierdzona Służbie Bezpieczeństwa w 1964 roku.

1983 był również rokiem, w którym RCMP zniszczyła ponad 6,462 stóp sześciennych akt imigracyjnych, co według sędziego Deschenesa „nie powinno być uważane za zawinione działanie lub błąd, ale które miało miejsce w normalnym toku stosowania rutynowej polityki”.

Rodal sugeruje powód ochrony Radona przez RCMP: jego ciągłe wykorzystywanie przez amerykański wywiad i RCMP. Ujawnia, że w 1961 roku Radon posiadał dwa różne paszporty, używając dwóch różnych pseudonimów. „Sugeruje to możliwość, że jego przeszłość związana z takimi usługami dla Amerykanów i jego fałszywa tożsamość były również znane władzom kanadyjskim w tym czasie” — czytamy.

Trwające tuszowanie sprawy przez państwo

Rodal ujawnia również, że sama była pod ogromną presją, aby nie badać powiązań między państwowymi agencjami wywiadowczymi a nazistowskimi zbrodniarzami wojennymi. „Autorka tego raportu była szczególnie zniechęcana przez radcę prawnego Komisji do dalszego badania tych zarzutów, uzasadniając to tym, że zadanie to jest niemożliwe do wykonania i nie jest właściwą pracą Komisji” — stwierdziła. „Niemniej jednak wydaje się, że niektóre aspekty zarzutów mają pewne podstawy, a kwestia ta wymaga dalszych badań” — odpowiedziała.

Dalsze badania zostały utrudnione przez celowe niszczenie i fałszowanie zapisów historycznych. Podkreśleniem tego jest uwaga pani Rodal, „że wewnętrzne memoranda RMCP, w czasie, gdy kapral Yetter z Federalnego Oddziału Policji badał zarzuty dotyczące roli amerykańskiego i brytyjskiego wywiadu, odnoszą się do zniknięcia na początku lat 70. akt dotyczących nazistowskich zbrodniarzy wojennych i odtworzenia ‚fałszywej dokumentacji’ na ten temat”.

Raport Rodala zawiera wiele dodatkowych ważnych rewelacji, o których World Socialist Website będzie informować bardziej szczegółowo:

• Udział rządu Kanady w prowadzonej przez amerykański wywiad „Operacji Paperclip”, mającej na celu zapewnienie bezpiecznego schronienia nazistowskim naukowcom i technikom, pomimo ich niedopuszczalności w świetle prawa.

• Bezpośrednie wsparcie najwyższych urzędników państwowych, w tym premiera Louisa St. Laurenta, premiera Johna Diefenbakera i ministra spraw zagranicznych Paula Martina Sr. dla wysokich urzędników stworzonego przez nazistów słowackiego państwa faszystowskiego i rodzimej partii faszystowskiej (Słowackiej Partii Ludowej lub Partii Hlinki) — w tym tych, którzy sformułowali ludobójczą politykę wobec słowackich Żydów. Do zbrodniarzy tych należą Karol Sidor, Joseph Kirschbaum, Ferdinand Ďurčanský, Karol Murin i Konstantin Čulen, z których wszyscy znaleźli schronienie przynajmniej na jakiś czas w Kanadzie. Kirschbaum, który był sekretarzem generalnym partii Hlinka, później redagował kanadyjską słowacką gazetę Kanadský Slovák i założył zjadliwie antykomunistyczny, wspierany przez CIA Światowy Kongres Słowaków.

• Faszystowska organizacja polityczna w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych legionistów z Rumuńskiej Żelaznej Gwardii, w tym niesławnego Josepha Trify, a także piętnastu innych, którzy żyli w Toronto, Hamilton i Windsor, pomimo wiedzy kanadyjskich urzędników, że mężczyźni ci prawdopodobnie brali udział w okrucieństwach wojennych.

• Wpuszczenie do Kanady wysokich urzędników faszystowskich Węgier, członków Partii Strzałokrzyżowców, których nazistowskie pochodzenie było znane RCMP. Kanadyjska policja krajowa, a następnie główna agencja bezpieczeństwa narodowego, została również poinformowana o ich roli w deportacji ponad 600 000 Żydów do nazistowskich Niemiec oraz w produkcji antysemickiej propagandy.

• Przyjęcie do Kanady prominentnych nazistów i nazistowskich kolaborantów z Łotwy, Litwy i Estonii, w tym członków łotewskich plutonów egzekucyjnych „Arajs”, które dokonywały masowych rozstrzeliwań Żydów, Cyganów i komunistów.

The escape from justice, via Ireland and then via Canada of Andrija Artukovic, a leading member of the fascist Croat Ustace, Minister of the Interior and of “Justice” in the Croat fascist state. Artukovic established and oversaw the system of concentration camps in Croatia, including the infamous Jasenovac camp, in which prisoners were murdered with particular sadism, beaten to death with hammers, and chopped to pieces using axes.

• Ucieczka przed wymiarem sprawiedliwości przez Irlandię, a następnie przez Kanadę Andriji Artukovicia, czołowego członka faszystowskiej chorwackiej Ustaszy, ministra spraw wewnętrznych i „sprawiedliwości” w chorwackim państwie faszystowskim. Artuković założył i nadzorował system obozów koncentracyjnych w Chorwacji, w tym niesławny obóz Jasenovac, w którym więźniowie byli mordowani ze szczególnym sadyzmem, bici na śmierć młotkami i rąbani na kawałki siekierami.

[1] Rodal twierdzi, że Subject F został „skazany w październiku 1965 r. zaocznie przez sąd radziecki”, co czyni to prawie pewnym, że był to Puntulis, ponieważ został skazany przez sąd Łotewskiej SRR 12 października 1965 roku. Zarzuty przeciwko Puntulisowi zostały omówione w aktach FBI dotyczących jednego z jego współoskarżonych, mieszkającego wówczas w Stanach Zjednoczonych, Boļeslavsa Maikovskisa.