The Sandman (1989-1996) adlı çizgi roman serisi ve American Gods (2001) gibi romanlarıyla tanınan popüler Britanyalı yazar Neil Gaiman, çok sayıda kadın tarafından cinsel saldırı ve istismarla suçlandı. Gaiman, diğer şeylerin yanı sıra, rızası olmadan cinsel davranışlarda bulunmak ve kadınları aşağılayıcı eylemlerde bulunmaya zorlamakla suçlanıyor.
Gaiman 14 Ocak’ta web sitesinde yaptığı bir açıklamayla iddialara yanıt verdi:
Bu son anlatı koleksiyonunu okurken, yarı yarıya ayırt ettiğim ve ayırt edemediğim anlar, kesinlikle yaşanmamış şeylerin yanında yaşanmış şeylerin tasvirleri var. Mükemmel bir insan olmaktan çok uzağım ama hiç kimseyle rızası olmadan cinsel ilişkiye girmedim. Asla.
Yazar ayrıca “Yaptığım her türlü yanlış adımın sorumluluğunu üstlenmeye hazırım. Gerçeğe sırtımı dönmeye niyetim yok ve olmadığım biri gibi tanımlanmayı kabul edemem ve yapmadığım şeyleri yaptığımı kabul edemem ve etmeyeceğim,” diyordu.
Gaiman, çoğunlukla bilimkurgu veya fantezi türlerinde ve çocuklara veya genç yetişkinlere yönelik yaklaşık 50 kitap yazdı. Kitapları dünya çapında 50 milyondan fazla sattı. Good Omens (1990) ve Coraline (2002) gibi bazı eserleri televizyona ve sinemaya uyarlandı. Gaiman; Hugo, Nebula ve Bram Stoker gibi ödüllerin yanı sıra Newbery ve Carnegie ödüllerini kazandı.
Gaiman’ın iddiaları yalanlaması, New York dergisinde birden fazla kadının cinsel saldırı ve rıza dışı cinsel davranış iddialarıyla ilgili uzun bir makaleye yanıt olarak geldi. İddialar 1986’dan 2022’ye kadar olan bir dönemi kapsıyor ve ABD, Birleşik Krallık ve Yeni Zelanda’da yaşandığı iddia edilen olayları içeriyor.
New York dergisinin görüştüğü kadınlardan biri olan Katherine Kendall, Gaiman’ın okumalarından birine gönüllü olarak katılmış ve onunla flörtöz bir ilişki kurmuş. Kendall Gaiman’ın kendisini fiziksel olarak zorladığını ve onu öpmesini istediğini iddia ediyor. Kendall’ın anlattığına göre, Gaiman sonunda pes etmiş ve daha sonra terapi masraflarını karşılaması için Kendall’a 60.000 dolar vermiş.
Kendra Stout, 2007 yılında birlikte tatildeyken yazarın kendisini açık rızası dışında seks yapmaya zorladığını iddia ediyor. İkili o sırada cinsel bir ilişki sürdürüyormuş. Stout, Ekim 2024’te polise Gaiman’ı tecavüzle suçlayan bir şikâyette bulunmuş.
Anlatıma göre Caroline Wallner ve kocası; Gaiman’ın satın aldığı Woodstock, New York’taki mülkte yaşıyordu. Wallner, Gaiman için çocuk bakıcısı olarak çalışmış ve evliliği sona erdikten sonra yazarla bir ilişki içine girmiş. Gaiman’ın dört yaşındaki oğluna bakıcılık yaparken, çocukla birlikte bir yatakta uyuyakalmışlar. Wallner, Gaiman’ın eve döndüğünü, onlarla birlikte yatağa girdiğini ve kendisiyle cinsel ilişkiye girmesi için onu fiziksel olarak teşvik ettiğini iddia ediyor. Gaiman’ın temsilcileri, cinsel ilişkilerini Wallner’ın başlattığını iddia ediyor ve oğlu varken herhangi bir cinsel ilişki yaşandığını reddediyor.
Scarlett Pavlovich ise hayranı olduğu bir müzisyen olan Amanda Palmer ile (Gaiman’ın o zamanki eşi) arkadaş olmuş ve bir hafta sonu onun için çocuk bakmayı kabul etmiş. Kendisini evde Gaiman’la yalnız bulmuş ve Gaiman onu banyo yapmaya teşvik etmiş. Daha sonra iddiaya göre Gaiman küvete girmiş ve kadının itirazlarına rağmen onunla çeşitli cinsel eylemlerde bulunmaya kalkışmış.
Görünüşe göre geçmişinde taciz, evsizlik ve psikiyatrik sorunlar olan Pavlovich, daha sonra Gaiman ve Palmer ile süresiz olarak kalmayı kabul etmiş. Pavlovich Gaiman’ı başka cinsel istismar vakalarıyla da suçluyor. New York’a göre Gaiman ilişkilerinin rızaya dayalı olduğunu iddia ediyor.
Gaiman hakkındaki iddiaların birçoğu ilk kez Temmuz ayında Tortoise Media podcast’inde kamuoyuna duyuruldu. Podcast ve New York makalesi, yazara karşı #MeToo tarzı bir saldırının başlangıcı oldu. Yazarın itibarını zedelemeye, ödüllerini elinden almaya ve kariyerini yok etmeye yönelik bir kampanya yürütülüyor.
Prime Video, Good Omens uyarlamasını başlangıçta planlandığı gibi tam bir üçüncü sezon yerine 90 dakikalık bir özel bölümle sonlandırdı. Projede Gaiman’a artık baş yapımcı olarak yer verilmeyecek. Disney, Gaiman’ın genç yetişkin romanlarından birinin film uyarlaması olan The Graveyard Book’un yapımını “duraklattı.”
Gaiman’ın Norse Mythology (2018) adlı eserini yayımlayan Norton, çalışanlarına gönderdiği bir notta şirketin “yazarla ileriye dönük projelerinin olmayacağını” duyurdu. The Sandman’i yayımlayan DC Comics, şirketin Gaiman’ın eserlerini yayımlamaya devam edip etmeyeceği sorulduğunda yorum yapmayı reddetti. Gaiman’ın Writers House’daki edebi temsilcisi de benzer şekilde kurumun yazarı temsil etmeye devam edip etmeyeceği konusunda yorum yapmayı reddetti.
New York Times’a göre en az bir kitapçı, müşterilerin “kendilerini rahatsız hissetmemeleri” için Gaiman’ın kitaplarını artık bulundurmayacağını açıkladı. Dark Horse Comics, 24 Ocak’ta yaptığı açıklamada “Neil Gaiman’a yönelik iddiaları ciddiye alıyoruz ve artık onun eserlerini yayımlamıyoruz. Anansi Boys çizgi roman serisinin ve toplu eserin iptal edildiğini teyit ediyoruz,” diye belirtti.
Bazı edebiyatçılar Gaiman’ın ödüllerinin elinden alınmasını talep ediyor. Amerikalı yazar Martha Brockenbrough, Gaiman’ın Newbery madalyasının geri alınması çağrısında bulundu. J. K. Rowling, Maureen Johnson, Jeff VanderMeer ve Naomi Alderman gibi diğer yazarlar da edebiyat dünyasının suçlamalara verdiği gönülsüz tepkiyi eleştirdi. Gaiman’ın arkadaşları olan yazarlar Ayelet Waldman ve Michael Chabon ise ne diyeceklerini bilemediklerini ifade ettiler.
Gaiman’a yönelik suçlamalar ciddidir. Yazarın kınanacak davranışlarda bulunmuş olması ya da kendisini suçlayanlara zarar vermiş olması mümkündür. Ancak suçlamaların ciddiyeti, adil yargılanma sürecinden veya masumiyet karinesinden vazgeçmek için gerekçe oluşturmaz. Suçlamalar Gaiman’ı dışlama, eserlerini ortadan kaldırma ve ödüllerini geri alma girişimini de haklı çıkarmaz. Sadece suçlamalara dayanarak birini mahvetmek, demokratik haklara yönelik büyük saldırılara kapı açmak demektir. Bu yaklaşım, bunların sonuçlarına kayıtsız üst orta sınıf katmanlara hitap etmektedir.
Gaiman’ın romanları ve çizgi romanları geniş okuyucu kitlelerine hitap etmiştir. Eserleri genellikle korku veya gerilim türlerinin unsurlarını içermektedir. Gaiman, keşifleri, ortamları ayrıntılı betimleme yeteneği ve birçok okuyucunun ilişki kurduğu tam olarak kurgulanmış karakterler yaratma yeteneği nedeniyle övgüler almıştır. Kendini feminist olarak tanımlayan yazar, aynı zamanda çizgi romanlara geniş bir kadın okuyucu kitlesi çeken ilk isimlerden biridir.
Bazı rivayetlere göre Gaiman sorunlu bir çocukluk geçirmiştir. Gaiman küçükken, anne ve babası, üyelerini küçük ihlaller için bile sert bir şekilde cezalandırmasıyla ünlü Scientology Kilisesi’nde güçlü yetkilileri arasındaydı. Kilisenin bazı yöntemleri işkenceyi andırmaktadır ve kurucusu L. Ron Hubbard çocukların bu cezalardan muaf tutulmaması konusunda ısrar etmiştir. New York’a göre Palmer kilisedeki çocukluğunu anlatmasını istediğinde Gaiman bazen cenin pozisyonunda kıvrılıp ağlıyordu.
Yazara karşı herhangi bir resmi suçlamada bulunulmamıştır. Eğer bir suç duyurusunda bulunulursa, duruşma bir jüri önünde yapılmalıdır, medya veya orta sınıf kamuoyu mahkemesinde değil.
30 Ocak 2025