Dünya Sosyalist Web Sitesi, Apple gibi küresel elektronik şirketlerinin önemli bir taşeronu olan Foxconn’a bağlı fabrikalardan birinde çalışan Çinli bir işçiyle röportaj yaptı. Adının açıklanmasını istemeyen işçi, fabrikadaki deneyimlerini ve Çin’deki son gelişmeler hakkındaki düşüncelerini anlattı.
Dünya Sosyalist Web Sitesi: Foxconn’da işe nasıl başladığınızı ve orada ne iş yaptığınızı anlatır mısınız?
İşçi: Bu işe başlamadan önce fiziksel bir muayeneden ve bir eğitim programından geçirildim. İşçilerin çoğu genç ama orta yaşlı olanlar da var. İşçilerin çoğu erkek. Her gün pek çok kişi işe başlıyor veya işten ayrılıyor, bu nedenle fabrikada gerçek bir hareketlilik var. Genellikle bir montaj hattında Apple ürünlerini paketliyorum.
Foxconn’da çalışmayı seçtim çünkü diğer fabrikalara kıyasla genellikle sözleşmeye uyuyor ve ücretleri daha zamanında veriyor. Çin’de ücret gecikmeleri çok yaygın. Foxconn işçilere zamanında ödeme yapan az sayıdaki şirketten biri.
WSWS: İşyeriniz nasıl bir yer?
İşçi: Tüm sanayi tesisinin alanı bir kilometrekarenin üzerinde. On binlerce insan burada birlikte yaşıyor ve çalışıyor. Tesisin içindeki yatakhaneler çok kalabalık ve yaşam koşulları korkunç. Benim montaj hattımda 30 kişi var, bunların çoğu paketleme yapıyor. Montaj yapan diğer bazı hatlarda bunun iki katı insan var.
WSWS: Bize çalışma koşullarından biraz daha bahsedebilir misiniz?
İşçi: Üretim bölümüne girmeden önce telefonlarımızı ve diğer elektronik cihazlarımızı teslim etmemiz gerekiyor. İçeride fotoğraf veya kayıt yapılmasına izin verilmiyor. Bizim montaj hattımızdaki gürültü seviyesi iyi ancak damgalama tesislerinde makinelerin çok gürültülü olabileceğini ve oradaki işçilerin kulak tıkacı takması gerektiğini duydum. Vardiya sırasında sürekli ayakta durmanız gerekiyor ve mola veremiyorsunuz. Eğer verimli çalışmaz ve hattı yavaşlatırsanız, bu hattı denetleyen bir ustabaşı gelip sizi daha hızlı çalışmaya teşvik eder. İşçilere karşı çok saygısızlar ve çok küfürlü bir dil kullanıyorlar. Eğer karşılık verirseniz, hemen kovulursunuz.
İki haftada bir gündüz ve gece vardiyası arasında bir rotasyon var. Her gün en az 12 saat çalışıyorum ve sadece 1 saat öğle yemeği molası veriyorum. Her gün yaptığım tek şey bir ambalaj kutusunu mekanik olarak bastırmak ve kapatmaktı. Bu tek hareketi uzun süre tekrarladıktan sonra çok yoruluyordum. Beynim zamanla körelmişti. Atölyede saatin kaç olduğunu bilmiyorsunuz ve bu da her dakikayı daha da çekilmez hale getiriyor.
WSWS: Foxconn’da maaşlar nasıldı?
İşçi: İlk üç ay için maaş normalden daha düşük. Orada daha uzun süre çalışırsanız, biraz daha iyi ücret alıyorsunuz. Fazla mesai saatlerimi de sayarsanız, saatlik ücretim 17 RMB (2,4 ABD doları) idi.
Foxconn ödemeyi geciktirmez. Orada sadece bir gün çalışsanız bile bir şeyler alıyorsunuz. Foxconn sözleşmeye uyuyor ve bu birçok küçük fabrikadaki durumdan biraz daha iyi. Tabii ki sözleşmede yer alan maddeler işçiler için çok adaletsiz. Tüm maddeler temelde Foxconn’un lehine. İşçilerin hayır deme ya da herhangi bir şeyi sorgulama hakkı yok. Sözleşmenin tek yaptığı işçilere ödeme yapılmasını sağlamak.
Genel olarak Foxconn’da işçi sıkıntısı yaşanmaz, bu nedenle istifa edip etmemeniz şirketin umurunda değildir. İstifanızdan bir saat sonra şirket yerinize yeni bir işçi alabilir.
Foxconn, sözleşmelerine göre fazla mesai için ödeme yapacaktır. Eğer bir ay boyunca mükemmel bir devamlılığa sahipseniz, 500 RMB ekstra ikramiye alırsınız. Ancak Foxconn’daki taban ücret dayanılmaz derecede düşüktür. Eğer fazla mesai yapmazsanız, saatlik ücretiniz tek haneli rakamlarda olacaktır. Bir ay sonra, ücretiniz fazla mesai yapmak isteyen işçilerin yarısından daha az olacaktır. Bu yüzden herkes çok fazla mesai yapıyor. Bu nedenle, fazla mesai ücreti denilen şey, insanları daha uzun saatler çalışmaları için kandıran bir aldatmacadan ibaret.
WSWS: Foxconn herhangi bir sosyal güvenlik ya da sigorta ödemesi yapıyor mu?
İşçi: Tam zamanlı bir işçi için Foxconn işteki ikinci aydan sonra asgari sosyal sigorta ödemesine başlıyor. Geçici işçiler veya taşeronlar için herhangi bir ödeme yapmıyorlar. İşgücünün tam olarak yüzde kaçının geçici olduğundan emin değilim ancak tam zamanlı çalışanlar yarısından azını oluşturuyor.
WSWS: Fabrika yatakhaneleri nasıl?
İşçi: Çok perişan durumdalar. Tüm eşyalar çok eski. Fabrika temelde sadece işçilerin çöplerle çevrili olmamasını sağlıyor. Her yatakhanede sekiz işçi kalıyor. Herkesin farklı bir çalışma programı var, bu nedenle yatakhanede iyi bir şekilde dinlenmek çok zor. Ayrıca, her işçinin hırsızlık konusunda dikkatli olması gerekiyor. Polis çalınan eşyaların bulunmasına yardımcı olmaz.
WSWS: İş arkadaşlarınız nasıl?
İşçi: İş arkadaşlarımla çok fazla iletişim kuramıyorum. Montaj hattında aramızda yaklaşık bir metre mesafe vardı. İş arkadaşlarımın çoğu kırsal kesimden veya küçük kasabalardan geliyordu. İşçilerin eğitim seviyesi çok iyi değildi, çoğunlukla ilkokul veya ortaokul mezunuydular. Foxconn, işçilerden sadece okuryazar olmalarını ve İngilizce alfabeyi bilmelerini istiyor.
İşçilerin sadece bir saatlik öğle yemeği molası var. Herkes çok yorgun görünüyor ve genellikle kimse sohbet başlatmıyor. Çoğunlukla sadece öğle yemeği hakkında konuşuyoruz. Bazen diğer işçiler oynadıkları oyunlar hakkında konuşuyor ancak konuşmalar hiçbir zaman haberlerle ilgili olmuyor. Herkes sadece uzun günü atlatmaya çalışıyor.
WSWS: Peki ya Foxconn’daki yönetim?
İşçi: Yönetim çok katıdır. Her hat bir ustabaşı tarafından denetleniyor. Önce, sabırsızca, işçileri daha hızlı çalışmaya zorluyorlar, sonra hızla küfürlü konuşmaya başlıyorlar. İşçilerin haysiyeti hiçe sayılıyor. Günün sonunda kota karşılanmazsa, bu hat için verilen tüm işler bitene kadar herkesi işte tutarlar. Bu gibi ekstra işler için ödeme yapılmaz.
WSWS: Siz oradayken COVID kısıtlamaları nasıldı?
İşçi: Sıfır COVID politikası yürürlükteyken işçilerin çok sık test yaptırması gerekmiyordu. Eğer bir ihtiyaç olursa, işçiler işbirliği yapıyordu. Herkes COVID’in yayılmasını önleyen bu tedbirlerin önemini anlıyor. Hiç kimse testi pozitif çıkan biriyle birlikte çalışmak istemez.
WSWS: COVID’e karşı halk sağlığı önlemlerinin çoğunun kaldırılmasına yönelik son değişim hakkında ne düşünüyorsunuz?
İşçi: Bence Çin hükümeti ekonomiyi önemsiyor. Ekonomik gerileme ve orta sınıfın muhalefeti karşısında milyonlarca yoksulun hayatını feda etmek onlar için katlanılamaz bir bedel değil. Çin hükümeti, pandemiyle mücadeledeki sorumluluklarından vazgeçebileceğine ve aşağıdan gelen her türlü muhalefeti bastırabileceğine inanıyor.
Sıfır COVID politikasının kaldırılmasından bu yana, ülke genelindeki ana akım medya tutumunda 180 derecelik bir dönüş yaptı. Eskiden Çin’in ne pahasına olursa olsun COVID’i durdurmak için önlemler alacağını ve bu önlemlerin kaldırılmasını talep edenlerin ABD’den gelen casuslar olduğunu iddia ediyorlardı. Şimdi ise COVID kısıtlamalarının kaldırılmasının Çin hükümeti tarafından alınan en akıllıca karar olduğunu ve virüsün neredeyse zararsız hale geldiğini iddia ediyorlar.
Neredeyse herkes halen bu halk sağlığı önlemlerinin uygulanmasını istiyor. Ancak kafaları karışık ve panik halindeler. Pek çok insan maske stoklamaya çalışıyor. Bu önlemlerin kaldırılmasına karşı sesler yükselmiyor. Bazı insanlar Çin hükümetinin bahanelerine inandı ve tutumlarını değiştirdi. Bazıları ise sadece sessiz kaldı.
WSWS: Kasım ayı sonunda Foxconn’da patlak veren protesto hakkında ne düşünüyorsunuz?
İşçi: Neredeyse tüm Çinli işçiler Foxconn’da gerçekleşen mücadeleden memnun, ben de öyle. Çin sosyal medyasında kimse Foxconn işçilerinin ne yaptığını sorgulamıyor ve sadece onlara sempati duyuyor. Olayı tetikleyen şey, Foxconn’un işçilerin sözleşmelerini değiştirmesiydi, bu da aslında Çin’de uzun süredir işçi haklarını hor görmelerinin bir ifadesiydi. Peki, onlara işçileri sömürme gücünü ilk etapta kim verdi? Çin hükümeti. Aslında Çengçou şehir yönetimi işçilere yönelik baskılara çok hızlı bir şekilde katıldı.
Foxconn’daki mücadelelerin patlak vermesine şaşırmadım ancak bu ölçekte bir çatışmayı öngörmemiştim. Foxconn kesinlikle sözleşmeleri değiştirerek işçileri sömürüyor. Foxconn birçok kez benzer şeyler yaptı. Pandeminin yarattığı ekonomik baskılar altında Foxconn’un sözleşmeleri değiştirmesi bir tetikleyici oldu. İşçilerin bu tür sömürücü manevralara karşı uzun süredir var olan hoşnutsuzluğunu harekete geçirdi.
15 Aralık 2022