ایالات متحده در تلاشی برای مختل کردن روابط رو به گسترش تهران و مسکو، در حالی که واشنگتن برای تشدید جنگ در اوکراین علیه روسیه آماده می شود، با ایران به یک توافق غیررسمی و محدود بر سر برنامه هسته‌ای‌اش رسیده است.
در پی بیش از یک سال گفتگوهای غیرمستقیم، رژیم بورژواز ناسیونالیست آخوندی ایران ظاهرا موافقت کرده است که اورانیوم را فراتر از سطح ۶۰ درصد غنی سازی نکند، چندین ایرانی آمریکایی دو تابعیتی زندانی را آزاد کند، حملات متحدان منطقه ای خود به نیروهای آمریکایی را متوقف کند و موشک های بالستیک به روسیه ندهد.
در مقابل، ایالات متحده موافقت کرده است که تحریم‌ها را تشدید نکند، نفتکش‌ها را توقیف نکند و به دنبال قطعنامه‌های تنبیهی علیه ایران در سازمان ملل یا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) نباشد. همچنین با لغو انسداد برخی از دارایی های ایران در کشورهای ثالث برای فعالیت های غیرقابل تحریم، از جمله واردات غذا و دارو موافقت کرده است.
جزییات مبهم است و دولت بایدن از اظهار نظر یا تایید توافقاتی که به منزله یک توافق نامه کتبی رسمی نیستند، خودداری می کند. تا حدی، این امر برای جلوگیری از اجرای قانون بازنگری توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ ایالات متحده با ایران است که توافق هسته‌ای با تهران را ملزم به تایید کنگره می‌کند که علنا با چنین توافقی مخالفت دارد. حزب جمهوری خواه به این خبر حمله کرده و معاون رئیس جمهور سابق مایک پنس، که برای نامزدی ریاست جمهوری جمهوری خواهان کاندید شده است، این معامله را «بزرگترین باج در تاریخ آمریکا به ملاها در تهران» خوانده است.
در هفته گذشته، ایران چهار ایرانی آمریکایی محبوس در زندان اوین تهران، سیامک نمازی، عماد شرقی و مراد طاهباز که متهم به جاسوسی هستند و دو آمریکایی دیگر، یک دانشمند و یک تاجر که نامشان فاش نشده و یکی از آنها قبلاً به حبس خانگی منتقل شده است را به حبس خانگی انتقال داده است. زمانی که ۶ میلیارد دلار از درآمدهای نفتی بلوکه شده ایران در کره جنوبی و ۴ میلیارد دلار در عراق از طریق بانک مرکزی قطر به ایران منتقل شود، آنها اجازه خواهند داشت به آمریکا بازگردند. این پول نقد یک شریان حیاتی کلیدی برای رژیم رئیس جمهور ابراهیم رئیسی خواهد بود که با کسری بودجه ۱۰ میلیارد دلاری دست و پنجه نرم می کند، گرچه اجازه دارد آن را فقط صرف خرید غذا و دارو کند. به گزارش خبرگزاری دولتی ایران، ایرنا، آمریکا سپس پنج ایرانی را که در زندان‌های آمریکا به سر می‌برند آزاد خواهد کرد.
هفته گذشته در گزارشی در وال استریت ژورنال آمده بود که تهران تصمیم گرفته است مقدار اورانیوم غنی شده خود را کاهش داده و مقداری از اورانیوم از قبل غنی شده را تا ۶۰ درصد رقیق کند− که به مراتب بالاتر از آنچه در توافق هسته ای ۲۰۱۵ که دولت ترامپ آن را به طور یکجانبه در سال ۲۰۱۸ تعلیق کرد − که روند غنی سازی را کند کرد است. این ممکن است نشان دهنده آمادگی تهران برای دستیابی به توافقی گسترده تر با واشنگتن و قدرت های اروپایی باشد.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه در کنفرانس خبری تلویزیونی با بیان اینکه تهران متعهد به حل و فصل مناقشه هسته ای خود با قدرت های جهانی از طریق دیپلماسی است، گفت: ما همیشه خواستار بازگشت همه طرف ها به پایبندی کامل به توافق هسته ای ۲۰۱۵ بوده ایم.
این تحولات پس از تشدید فشار آمریکا بر ایران، حتی در شرایطی که متحدان واشنگتن در خلیج فارس روابط خود را با تهران عادی کرده‌اند صورت میگیرد. عربستان سعودی سفارت خود را در تهران بازگشایی کرده است در حالی که امیرعبداللهیان با همتای خود در ریاض گفت‌وگو کرده است.
ماه گذشته، نیروی دریایی ایالات متحده اعلام کرد که برای جلوگیری از توقیف دو نفتکش تجاری توسط ایران در خلیج عمان مداخله کرده است، در حالی که پنتاگون هواپیماهای جنگنده اف ۳۵ و اف ۱۶ و دو کشتی جنگی اضافی را به دنبال آنچه که ادعا کرد توقیف و آزار کشتی های تجاری توسط ایران بوده به منطقه اعزام کرده است. گفته می‌شود که در حال بررسی طرحی برای استقرار تفنگداران دریایی آمریکا بر روی کشتی‌های نفتکش تجاری است تا از تلاش‌های ایران برای توقیف کشتی‌ها در تنگه هرمز که ۲۰ درصد کل محموله‌های نفتی از آن عبور می‌کند جلوگیری کند.
دولت بایدن با استفاده از تهدید تحریم‌های ایالات متحده، پاکستان را مجبور به تعلیق پروژه خط لوله گاز طبیعی خود با ایران کرده است. این یک ضربه بزرگ برای ایران و پاکستان است. پاکستان با کمبود مداوم برق مواجه است که منجر به خاموشی های ۱۸ ساعته در مناطق روستایی و ۶ تا ۱۰ ساعته قطع موضعی در شهرها می شود.
تهران با اعلام اینکه فناوری ساخت موشک کروز مافوق صوت را در اختیار دارد، گفت: موشک کروز مافوق صوت فصل جدیدی را در برنامه دفاعی ایران باز خواهد کرد، زیرا رهگیری موشک کروز با سرعت مافوق صوت بسیار دشوار است.
اهداف واشنگتن در از سرگیری مذاکرات تعلیق شده یک سال پیش و دنبال کردن نوعی سازش با ایران ، برهم زدن روابط رو به گسترش با روسیه که بر منافع ژئو استراتژیک ایالات متحده تأثیر می گذارد، و کاهش تنش های فزاینده در خاورمیانه است. جنگ مخفی هوایی و دریایی ایالات متحده و سگ نگهبانش اسرائیل، که مشترکا به صورت هفتگی به متحدان سوریه ای و لبنانی تهران حمله می کنند تهدید می کند منجر به یک درگیری نظامی علنی شود.
در دوران ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی، که جناح محافظه کارش مخالف توافق ۲۰۱۵ بود، تهران به دنبال استفاده از جنگ روسیه در اوکراین و تحریم‌های غرب علیه روسیه بود تا بر اهمیت ایران برای روسیه و چین تاکید کند و در عین حال گزینه توافق با ایالات متحده را باز نگه داشت. دولت او که به دنبال خلاص شدن از شر تحریم‌های سخت‌گیرانه‌ای بود که اقتصاد را ویران کرده و منجر به افزایش تورم و فقر گسترده و برانگیختن مخالفت توده‌ای از سوی کارگران و جوانان شده است، تا حد زیادی از پیش‌شرط‌های خود برای توافق، از جمله اطلاق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توسط ایالات متحده به عنوان یک سازمان تروریستی عدول کرد.
سال گذشته، زمانی که فاش شد که روسیه از پهپادهای عرضه‌شده توسط ایران در جنگ برانگیخته شده آمریکا-ناتو بر علیه اوکراین استفاده می‌کند، ایالات متحده از این توافق کناره‌گیری کرد.
هفته‌ها بعد، اعتراضات گسترده‌ای بخاطر مرگ مهسا امینی ۲۲ ساله پس از بازداشت توسط پلیس اخلاق رژیم فاسد آخوندی آغاز شد. برافروخته از خشم مردم نسبت به شرایط مستاصلانه اجتماعی و اقتصادی، این حرکت به تظاهراتی توده‌ای تبدیل شد که ماه‌ها به طول انجامید و با دستگیری، استفاده از نیروی مرگبار و اعدام حداقل هفت معترض سرکوب شد. بسیاری از معترضان، از جمله خردسالان، علیرغم عفو عمومی گسترده، هنوز بدون محاکمه در زندان باقی می مانند.
قدرت‌های امپریالیستی نتوانستند از اعتراض‌ها برای مهندسی تغییر رژیم در ایران استفاده کنند، اما دولت رئیسی همچنان با اعتراض بازنشستگان ایران که حقوق بازنشستگی‌شان بی‌ارزش شده و اعتصاب‌های پراکنده معلمان و کارگران نفت و سایر کارگران صنعتی که بار سنگین تحریم های اقتصادی اعمال شده ایالات متحده را به دوش می‌کشند مواجه است −که با مدیریت دزدسالارانه بحران بیماری جهان گیر و اقلیمی وخیمتر شده است. تهران به این اعتراضات با ارعاب و سرکوب واکنش نشان داده و در سال جاری تاکنون حدود ۲۷۸ نفر را اعدام کرده است.
در آستانه سالگرد کشته شدن مهسا امینی در ماه آینده، مقامات اجرای قانون پوشش زنان رژیم را تشدید کرده اند، گشت های پلیس حجاب اسلامی را به خیابان ها بازگردانده اند، چندین شرکت و کمپانی های های نوپای معروف که کارکنان آنها حجاب نداشته اند را تعطیل و حداقل ۱۲ زن معترض را دستگیر کرده اند. زنان مشهور که قانون حجاب را به چالش کشیده اند تا دو سال به حبس محکوم شده‌اند و آزاده صمدی بازیگر برای «اختلال شخصیت ضد اجتماعی» تحت درمان روان‌شناختی قرار گرفته است. گاردین گزارش داده که برخی از زنان از شانس شرکت در امتحانات دانشگاه محروم شده اند و دادگاه مذهبی به عنوان مجازات عدم استفاده از روسری، به زنی دستور داده است تا جنازه ها را برای دفن بشوید.
قوه قضائیه به طور فزاینده ای دست به اقدامات سختگیرانه علیه روزنامه نگاران، فعالان و کارگردانان سینما میزند، احکام جدیدی صادر می کند و افرادی که اخیراً از بازداشت آزاد شده اند را مجدداً بازداشت می کند تا منتقدان رژیم را ارعاب سیاسی کند. میثم دهبان زاده، فعال سیاسی که اردیبهشت ماه از زندان اوین آزاد شد، به اتهام «سازماندهی تجمعات به منظور ارتکاب جرایم علیه امنیت ملی» و «تشکیل یک گروه برای برهم زدن امنیت کشور» به شش سال حبس جدید محکوم شده است. علی اصغر حسنی راد، زندانی سیاسی سابق بدون هیچ توضیحی بازداشت شده است.
بنابر گزارش سندیکای خبرنگاران مستقر در تهران، قوه قضائیه دو روزنامه نگار به نام های سعیده شفیعی و نسیم سلطان بیگی را به ترتیب به سه سال و هفت ماه حبس محکوم کرده است. طبق گزارش فدراسیون بین المللی روزنامه نگاران، در حال حاضر ۱۳ روزنامه نگار در زندان به سر می برند.
سعید روستایی کارگردان برجسته سینما که در سال ۲۰۱۹ فیلم قانون تهران (موسوم به متری ۶.۵) او معضل وحشتناک مواد مخدر ایران و واکنش وحشیانه پلیس را افشا کرد، به دلیل نمایش فیلم برادران لیلا در جشنواره سال گذشته کن به شش ماه زندان محکوم شده است. این فیلم که برنده جایزه فدراسیون بین المللی منتقدان فیلم شده است، داستان خانواده ای را روایت می کند که با مشکلات اقتصادی در تهران دست و پنجه نرم می کنند. این فیلم بخاطر « شرکت بدون مجوز در جشنواره های بین المللی فیلم» و خودداری کارگردان از «اصلاح» آن به درخواست وزارت فرهنگ در ایران ممنوع شده بود. روستایی و جواد نوروزبیگی تهیه‌کننده این فیلم به اتهام «کمک به تبلیغات مخالفان علیه نظام اسلامی» مجرم شناخته شده اند.
سال گذشته، ایران جعفر پناهی، فیلمساز مشهور بین‌المللی، ۶۲ ساله، را به دلیل استعلام درباره کارگردانان همکارش محمد رسول اف و مصطفی آل احمد که توسط پلیس بازداشت شده بودند، محکوم به شش سال زندان کرد.