انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی روز یکشنبه ۱۴ می ترکیه از اهمیت بین المللی برخوردار است و در سراسر جهان دنبال می شود. ۶۴ میلیون رای دهنده در ترکیه و خارج از کشور وجود دارد.
این انتخابات در سایه تشدید جنگ قدرت های ناتو به رهبری ایالات متحده علیه روسیه در اوکراین برگزار می شود. یک نظرسنجی که پس از آغاز جنگ در سال گذشته انجام شد نشان داد که ۸۰ درصد از مردم ترکیه با جنگ اوکراین مخالف هستند. با این حال، مخالفت با جنگ و آرمان های اجتماعی بلافصل کارگران در این انتخابات به هیچ وجه تجلی سیاسی پیدا نمی کند.
علیرغم اختلافات تاکتیکی دو رقیب اصلی، ائتلاف مردمی رئیس جمهور رجب طیب اردوغان و ائتلاف ملی کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوریخواه خلق (سی اچ پی) در این مورد اشتراک نظر دارند: وفاداری به امپریالیسم و دشمنی با طبقه کارگر.
در حالی که قلیچداراوغلو وعده خدمت بهتر به ناتو را می دهد، اردوغان قصد دارد به مانور بین ایالات متحده از یک سو و روسیه و چین از سوی دیگر ادامه دهد. این یک عامل تعیین کننده برای اولویت قلیچدار اوغلو در واشنگتن و پایتخت های اروپایی که در اوکراین با روسیه در حال جنگ هستند و جنگ علیه چین را تدارک می بینند است.
حکومت ۲۰ ساله اردوغان با جنایات سیاسی گسترده، از جمله حمایت از جنگ های امپریالیستی و حمله شدید به حقوق دموکراتیک مشخص شده است. واکنش های او به بیماری جهان گیر کووید ۱۹ و بحران اقتصادی باعث بی اعتباری او شده است. زمین‌لرزه‌های ۶ فوریه که ترکیه و سوریه را لرزاند و باعث مرگ ده‌ها هزار نفر و آواره شدن میلیون‌ها نفر شد مخالفت طبقه کارگر با اردوغان را تشدید کرد.
ائتلاف ملی قلیچداراوغلو، با حمایت حزب ناسیونالیست کرد-دموکراتیک خلق ها (اچ دی پی) و احزاب شبه چپ به عنوان آلترناتیوی «مترقی» به اردوغان، در تمامی این جنایات ها با اردوغان دخیل بوده و از گسترش ناتو و جنگ های آن و همچنین از واکنش رسمی مرگبار به بیماری جهان گیر کوویدو ۱۹ حمایت کرده است. سرمایه مالی را به هزینه طبقه کارگران تقویت کرده و هشدارهای دانشمندان در مورد زلزله و ساختن مساکن ناامن را نادیده گرفته است.
گروه برابری سوسیالیستی (اس ای جی)، بخش ترکی کمیته بین‌المللی انترناسیونال چهارم (آی سی اف آی)، این ادعا را که توده‌های کارگران و جوانان از دو ائتلاف بورژوازی دست راستی و حامیانشان باید یکی را انتخاب کنند رد میکند. و اعلام میکند:
نتیجه انتخابات هرچه که باشد، هیچ یک از مشکلات اساسی پیش روی طبقه کارگر را حل نخواهد کرد. به این دلیل که هیچ یک از این مشکلات را نمی توان در سطح ملی، یا بدون حمله همه جانبه به ثروت سرمایه مالی حل کرد.
بر اساس اکثر نظرسنجی ها، اردوغان، رهبر حزب اسلامگرای عدالت و توسعه (ا ک پ) که از سال ۲۰۰۲ بر ترکیه حکومت کرده است، ممکن است ریاست جمهوری را در دور اول انتخابات از دست بدهد. آخرین نظرسنجی ۱۰ - ۱۱ ماه می مرکز تحقیقات شرق (او آر سی) که عمدتا نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۷ را به درستی پیش بینی کرد، نشان می دهد که قلیچداراوغلو می تواند در دور اول با ۵۱.۷ درصد رای برنده شود. در حالی که رای اردوغان در ۴۴.۲ درصد باقی مانده است.
شانس قلیچدار اوغلو برای پیروزی در انتخابات در دور اول پس از آن افزایش یافت که محرم اینجه، نامزد ریاست جمهوری سی اچ پی در سال ۲۰۱۸، روز پنجشنبه به دلیل اتهامات مربوط به رسوایی جنسی، که اینجه آن را رد کرد و فتح الله گولن، واعظ اسلام گرا و کارگزار دراز مدت سیا در آمریکا را مقصر دانست، از رقابت های انتخاباتی کناره گیری کرد. ائتلاف ملی، احزاب شبه چپ حامی آن و رسانه های طرفدار اپوزیسیون همگی خواستار کناره گیری اینجه از رقابت شدند.
بکیر آغیردیر، مدیر کل تحقیقات کوندا، گفت که انتظار دارد اکثر رای دهندگان اینجه از قلیچداراوغلو حمایت کنند. «در میان رای دهندگانی که گفته بودند به محرم اینجه رای می دهند، از ۱۰ نفر ۷ یا ۸ نفر گفتنه اند که اگر انتخابات به دور دوم برود… از آقای کمال حمایت خواهند کرد. کسانی که پای صندوق های رای می روند احتمالا به آقای کمال رای خواهند داد. بنابراین، [خروج اینجه] تحولی است که احتمال انتخاب آقای کمال را در دور اول افزایش می دهد.»
قلیچداراوغلو با آماج بی سابقه ای از اتهامات مبنی بر دخالت ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در انتخابات، به کناره گیری اینجه واکنش نشان داد. این امر بر نقش محوری جنگ ناتو علیه روسیه در انتخابات ترکیه تاکید می کند. قلیچدار اوغلو در توئیتی نوشت: «دوستان عزیز روسی، شما پشت مونتاژها، توطئه‌ها، ویدیو های جعلی، و نوارهایی هستید که دیروز در این کشور برملا شد.»
قلیچداراوغلو هیچ مدرکی برای این اتهام جنجالی ارائه نکرده است. عدم اثبات اتهامات وی به قدری مشهود است که حتی از سوی رسانه های حاکمیتی نیز سوالاتی را به دنبال داشته است. او قبل از اینکه اعتراف کند که کمپین او در این مورد با سفارت روسیه تماس نگرفته است، به رویترز گفت: «اگر ما آن [شواهد ملموس] را نداشتیم، توییت نمی‌کردم.»
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، قاطعانه ادعاهای قلیچداراوغلو را رد کرد و گفت: «ما بارها گفته‌ایم و تاکید کرده‌ایم که در امور داخلی و فرآیندهای انتخاباتی دیگر کشورها دخالت نمی‌کنیم. ما رسما اعلام می کنیم: نمی توان صحبت از هیچ گونه دخالتی کرد. اگر کسانی چنین اطلاعاتی را در اختیار آقای قلیچدار اوغلو قرار داده اند، دروغگو هستند.»
پسکوف خاطرنشان کرد که ادعاهای «مداخله روسیه» در انتخابات سال ۲۰۱۶ آمریکا بی‌اساس بوده است. پسکوف با یادآوری شکست حزب دموکرات در استیضاح دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا، گفت: «در ایالات متحده، تمامی دولت، تمامی نهادها، برای مدت طولانی ادعا می کردند که روسیه مداخله کرده است، سپس ده ها میلیون دلار برای بررسی این موضوع هزینه کردند و در نهایت به این نتیجه رسیدند که هیچ دخالتی در کار نبوده است.»
ادعای اثبات نشده دموکرات ها مبنی بر اینکه مداخله روسیه باعث شکست نامزد آنها، هیلاری کلینتون، به دونالد ترامپ شده است، نقش مهمی در تشدید کمپین ضد روسی در بحبوحه جنگ نیابتی ناتو روسیه در سوریه و جنگ داخلی در اوکراین داشت. نهایتا، تشدید تسلیح رژیم اوکراین توسط ناتو پس از روی کار آمدن جو بایدن در ژانویه ۲۰۲۱، تهاجم ارتجاعی پوتین به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ را برانگیخت.
قلیچداراوغلو به رویترز گفت: «ما نمی خواهیم روابط دوستانه خود را قطع کنیم اما اجازه دخالت در مسائل داخلی خود را نخواهیم داد.» رویترز نوشت که قلیچداراوغلو قصد دارد «به دنبال تلاش نافرجام ۲۰۲۲ اردوغان، برای یک ابتکار صلح دیگر بین روسیه و اوکراین تلاش کند.»
قلیچداراوغلو در پاسخ به این سوال که آیا از گسترش بیشتر ناتو به سمت شرق برای محاصره روسیه حمایت خواهد کرد، گفت: «البته... ما روابط خود را با ناتو در همان چارچوبی که در گذشته داشتیم حفظ خواهیم کرد.»
قلیچداراوغلو دیروز پس از اینکه کمپین انتخاباتی او اتهاماتی را مبنی بر احتمال ترور او توسط قاتلانی که از طریق گرجستان، کشوری که بین روسیه و ترکیه واقع شده است سفر میکنند عنوان کرد، در راهپیمایی خود در سامسون جلیقه ضد گلوله پوشید.
مورات بالکان، معاون سی اچ پی، اتهامات جدی دیگری درباره روز انتخابات مطرح کرد. وی مدعی شد که وزارت کشور نامه ای به فرمانداران استان ارسال کرده و از آنها خواسته است تا روز یکشنبه پرسنل و خودروهای زرهی نیروهای مسلح ترکیه را به حال آماده باش درآورند. اما وزارت دفاع ملی در بیانیه ای این ادعا را رد کرد.
با حمایت اچ دی پی و احزاب شبه چپ ترکیه، قلیچدار اوغلو در حال آماده شدن برای به دست گرفتن قدرت و افزایش مشارکت آنکارا در جنگ ناتو با روسیه است. این سیاست که پشت سر مردم پیگیری می شود، عمیقاً منفور است. اما می تواند ادامه یابد، زیرا تمامی نهادهای سرمایه داری، از جمله اردوغان، از جنگ ناتو حمایت می کند.
اردوغان دیروز در پاسخ به اتهامات قلیچداراوغلو بر علیه روسیه به او حمله کرد و گفت: بایدن دستور داد که اردوغان باید شکست بخورد. در آرشیو هست. تو ناتوان و رقت انگیز هستی. وقتی بایدن این حرف را زد، من نگفتم چرا این حرف را زد. وقتی شما به روسیه حمله می کنید، من آن را تایید نمی کنم. روابط ما با روسیه کمتر از آمریکا نیست. ما بیشتر با روسیه تجارت می کنیم تا با آمریکا. آقای کمال، تو نمی دانی چگونه دولت را اداره کنی، نمی فهمی.»
اردوغان در بیانیه دیگری با اشاره به کودتای نافرجام ناتو علیه خود در ژوئیه ۲۰۱۶ گفت: «مهم نیست که با چه حملاتی روبرو شویم، شکی در مورد اراده ملت و دموکراسی ما وجود ندارد. اگر لازم باشد به قیمت جان از استقلال و آینده خود دفاع خواهیم کرد، همانطور که در شب ۲۴ تیر ۱۳۹۵ [ سال ۲۰۱۶] انجام دادیم.» او مدعی شد که در انتخابات پیروز خواهد شد و کسانی را که پیروزی او را به رسمیت نمی شناسند، «کودتاچیان» اعلام می کند.
سلیمان سویلو وزیر کشور نیز دیروز با بیان اینکه واشنگتن پشت اتهاماتی است که اینچه را مجبور به کناره گیری کرد، اعلام کرد: «آمریکا از همان ابتدا در این انتخابات دخالت می کرد. بایدن گفت که ما نتوانستیم این کار را با یک کودتا در سال ۲۰۱۶ انجام دهیم. این بار ما این کار را با یک انتخابات انجام خواهیم داد، نه کودتا.»
اظهارات سویلو یک کیفرخواست علیه دولت خودش است. با وجود کودتای ۲۰۱۶، دولت اردوغان به ناتو وفادار ماند و به تشدید جنگ در اوکراین پیوست. این امر به کمک اچ دی پی زمینه را برای قلیچداراوغلو و متحدان شه چپ آن فراهم کرد تا اقدامات تحریک آمیز خود را علیه روسیه مطرح کنند.
نتیجه هر چه که باشد، انتخابات هیچ یک از مسائل پیش روی طبقه کارگر را حل نخواهد کرد – مهمتر از همه، توقف جنگ ناتو با روسیه. در عوض ضرورت فوری برقراری استقلال سیاسی طبقه کارگر از تمامی نهاد های سیاسی احزاب طرفدار امپریالیست بر اساس برنامه ای جهت مبارزه طبقه کارگر بین المللی برای سوسیالیسم نشان داده است.